جاذبه های طبیعی و بکر سیستان و بلوچستان

سیستان و بلوچستان این سرزمین پهناور در جنوب شرق ایران گنجینه ای از جاذبه های طبیعی و تاریخی کم نظیر است. از تالاب های فصلی و کوه های مریخی گرفته تا شهرهای باستانی چند هزار ساله و سواحل بکر اقیانوسی تنوع جغرافیایی و فرهنگی این استان هر گردشگری را شگفت زده می کند. این منطقه با اقلیم متنوع از کویر تا دریا فرصت های بی شماری برای کشف زیبایی های پنهان ایران ارائه می دهد.

استان سیستان و بلوچستان که بخش وسیعی از جنوب شرق کشورمان را در بر می گیرد از دو منطقه جغرافیایی متمایز سیستان در شمال و بلوچستان در جنوب تشکیل شده است. این تنوع اقلیمی و جغرافیایی سبب پدید آمدن زیست بوم ها و چشم اندازهای طبیعی بسیار متنوعی شده است. از کویرهای وسیع و تپه های ماسه ای گرفته تا کوهستان های مرتفع و سواحل دل انگیز دریای عمان هر گوشه از این استان زیبایی خاص خود را دارد. علاوه بر طبیعت بکر سیستان و بلوچستان مهد تمدن های کهن و فرهنگ های غنی است که آثار باستانی و بناهای تاریخی متعددی از خود به جای گذاشته اند. در این میان جاذبه های طبیعی و دست نخورده استان مانند تالاب های فصلی کوه های آتشفشانی سواحل صخره ای و شنی و پدیده های زمین شناسی منحصربه فرد اصلی ترین عامل جذب گردشگران علاقه مند به طبیعت گردی و کشف مناطق کمتر شناخته شده هستند. این مقاله به معرفی گوشه ای از این زیبایی های طبیعی و سایر دیدنی های برجسته استان سیستان و بلوچستان اختصاص دارد.

تالاب هامون

تالاب بین المللی هامون یکی از زیست بوم های آبی مهم و وسیع در فلات ایران است که در منطقه سیستان واقع شده و بخش عمده آن در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. این تالاب که در گذشته وسعت بسیار بیشتری داشته شامل سه بخش اصلی به نام های هامون هیرمند هامون پوزک و هامون صابری است که بخش هایی از آن نیز در خاک افغانستان قرار می گیرد. حیات هامون وابستگی شدیدی به رودخانه هیرمند دارد که سرچشمه آن در کوه های هندوکش افغانستان است. این تالاب نه تنها از نظر زیست محیطی و تنوع زیستی (به ویژه پرندگان مهاجر و بومی) اهمیت فراوانی دارد بلکه نقش حیاتی در زندگی مردم محلی اقتصاد منطقه (کشاورزی دامداری صید) و فرهنگ غنی سیستان ایفا می کند. متأسفانه در سال های اخیر به دلیل خشکسالی های پی درپی کاهش شدید جریان آب هیرمند و سوءمدیریت منابع آبی تالاب هامون با چالش های جدی مواجه شده و بخش های زیادی از آن خشک شده است. احیای هامون نیازمند همکاری های منطقه ای و مدیریت پایدار منابع آب است تا این نگین آبی سیستان دوباره جان بگیرد و اکوسیستم منحصر به فرد آن حفظ شود. بازدید از هامون در فصول پرآبی به ویژه هنگام مهاجرت پرندگان تجربه ای فراموش نشدنی از زیبایی های طبیعی و حیات وحش منطقه به دست می دهد.

ساحل دریا بزرگ

ساحل دریا بزرگ که به ساحل صخره ای چابهار نیز شهرت دارد یکی از دیدنی ترین سواحل در امتداد دریای عمان است. این ساحل در نزدیکی شهر چابهار واقع شده و برخلاف سواحل شنی معمول با صخره های مرتفع و پرتگاه های سنگی خود شناخته می شود که در اثر برخورد مداوم امواج خروشان دریا فرسایش یافته اند. منظره برخورد موج های عظیم با این صخره ها به ویژه در فصول طوفانی یا هنگام بالا آمدن آب دریا بسیار تماشایی و هیجان انگیز است. این پدیده طبیعی قدرت و عظمت اقیانوس را به رخ می کشد. روی سطح صخره ها لایه ای از جلبک ها و خزه های دریایی رشد کرده اند که در زمان جزر و مد نمایان می شوند و به ساحل جلوه ای خاص می بخشند به همین دلیل به آن «ساحل خزه ها» نیز گفته می شود. آب های اطراف این ساحل زیستگاه انواع موجودات دریایی است که با کمی دقت می توان آن ها را مشاهده کرد. ساحل دریا بزرگ مکانی عالی برای عکاسی تماشای غروب آفتاب بر فراز اقیانوس و لذت بردن از صدای امواج است اما به دلیل ماهیت صخره ای و موج های بلند برای شنا کردن مناسب نیست و نیاز به احتیاط فراوان دارد.

شهر سوخته

شهر سوخته بازمانده تمدنی درخشان و پیشرفته از عصر برنز است که در منطقه سیستان در حدود ۱۲۰ کیلومتری جنوب زابل قرار دارد. این محوطه باستانی با قدمتی حدود ۵۲۰۰ سال یکی از مهم ترین سایت های باستان شناسی در ایران و جهان محسوب می شود و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. شهر سوخته در حاشیه رودخانه هیرمند بنا شده بود و در اوج شکوفایی خود یکی از بزرگترین و متمدن ترین شهرهای جهان باستان به شمار می رفت. کاوش های باستان شناسی در این سایت شواهدی از پیشرفت های چشمگیر در زمینه های مختلف از جمله پزشکی (مانند اولین جراحی مغز و چشم مصنوعی) صنعت (نساجی سفالگری فلزکاری) هنر (ساخت اشیاء زینتی اولین انیمیشن جهان بر روی یک جام سفالی) و شهرسازی (برنامه ریزی شهری سیستم فاضلاب) را آشکار کرده است. این یافته ها نشان می دهند که ساکنان شهر سوخته مردمی خلاق ماهر و سازمان یافته بوده اند. این شهر باستانی چندین بار در طول تاریخ خود دچار آتش سوزی شده و سرانجام به دلایل نامعلومی متروک شده است. بازدید از شهر سوخته فرصتی بی نظیر برای آشنایی با یکی از کهن ترین تمدن های فلات ایران و درک سطح پیشرفت انسان در هزاران سال پیش است.

تالاب لیپار

تالاب لیپار که به دلیل رنگ صورتی خیره کننده خود شهرت جهانی یافته یکی از شگفت انگیزترین جاذبه های طبیعی در نزدیکی چابهار است. این تالاب در تنگه ای صخره ای و در مسیر جاده ساحلی چابهار به گواتر واقع شده و منظره ای رؤیایی را در دل منطقه مکران ایجاد کرده است. رنگ صورتی یا قرمز مایل به ارغوانی آب تالاب حاصل فعالیت و تکثیر بالای پلانکتون های گیاهی خاصی (به نام دونالیلا سالینا) و همچنین وجود مواد آلی و معدنی فراوان در آب است. این پدیده به خصوص در فصول خاصی از سال مانند اواخر پاییز و اوایل زمستان که شرایط محیطی برای رشد این میکروارگانیسم ها فراهم تر است بیشتر نمایان می شود. تالاب لیپار همچنین زیستگاه انواع پرندگان مهاجر و بومی از جمله فلامینگوها حواصیل ها و عقاب دشتی است که زیبایی این اکوسیستم را دوچندان می کنند. اطراف تالاب با پوشش گیاهی خاص منطقه مانند درختان گزنه و بلوط ساحلی احاطه شده و دشت های وسیعی نیز در نزدیکی آن قرار دارند که به دشتار یا عروس معروفند. بازدید از تالاب لیپار تجربه ای بصری منحصربه فرد و فرصتی برای عکاسی از یکی از نادرترین پدیده های طبیعی ایران است. در کنار تالاب معمولاً بازارچه های محلی برای فروش محصولات بومی و صنایع دستی برپا می شود.

مسجد جامع مکی

مسجد جامع مکی زاهدان یکی از بزرگترین و مهم ترین مراکز عبادی و فرهنگی اهل سنت در ایران است که در قلب شهر زاهدان قرار دارد. این مسجد نه تنها به عنوان محل برگزاری نمازهای جمعه و جماعت برای هزاران نفر از مسلمانان اهل سنت استان و مناطق اطراف عمل می کند بلکه نقش محوری در فعالیت های آموزشی فرهنگی و اجتماعی جامعه اهل سنت ایفا می نماید. معماری مسجد جامع مکی ترکیبی زیبا از سبک های معماری اسلامی ایرانی و عثمانی است. گلدسته های بلند و متعدد و گنبدهای فیروزه ای و سفید آن الهام گرفته از مساجد مشهور ترکیه به ویژه مسجد سلطان احمد استانبول جلوه ای خاص به نمای بیرونی آن بخشیده اند. فضای داخلی مسجد نیز با شبستان های وسیع ستون های مرتفع نورگیرهای متعدد و تزئینات و گچ بری های هنرمندانه فضایی معنوی و آرامش بخش برای عبادت و تفکر فراهم آورده است. مسجد جامع مکی از زمان تأسیس در سال ۱۳۶۶ هجری شمسی به مرکزی برای گردهمایی علما و برگزاری همایش ها و کنفرانس های مذهبی تبدیل شده و نقش مهمی در ترویج آموزه های دینی و وحدت اسلامی در منطقه دارد. بازدید از این مسجد فرصتی برای آشنایی با معماری اسلامی معاصر و درک اهمیت آن برای جامعه محلی است.

قلعه بمپور

قلعه بمپور یکی از مهم ترین و باشکوه ترین دژهای تاریخی در جنوب استان سیستان و بلوچستان است که بر فراز تپه ای مصنوعی در نزدیکی شهر بمپور قرار دارد. این قلعه باستانی شاهد دوره های مختلفی از تاریخ ایران از دوران پیش از اسلام (ساسانیان و اشکانیان) تا دوران اسلامی (به ویژه سلجوقیان) بوده است. اهمیت استراتژیک قلعه بمپور به دلیل موقعیت جغرافیایی آن در مسیرهای تجاری و نظامی باستانی باعث شده بود که در طول قرون متمادی به عنوان یک مرکز حکومتی و نظامی مورد استفاده قرار گیرد. معماری قلعه که عمدتاً با استفاده از خشت خام و گل رس و بر روی یک تپه دست ساز به ارتفاع تقریبی ۸۰ متر ساخته شده نشان دهنده مهارت بالای معماران و سازندگان آن در ایجاد سازه های دفاعی مستحکم است. بقایای این قلعه شامل بخش های مختلفی از جمله دیوارهای دفاعی برج ها اتاق ها و فضاهای داخلی است که متأسفانه بخش زیادی از آن در طول زمان تخریب شده است. قلعه بمپور به عنوان یک اثر ملی ثبت شده و نمادی از تاریخ و فرهنگ غنی منطقه بلوچستان به شمار می رود و بازدید از آن سفری به گذشته و درک اهمیت تاریخی این منطقه است.

قلعه لادیز

قلعه لادیز یکی دیگر از بناهای تاریخی و باستانی استان سیستان و بلوچستان است که در نزدیکی روستای لادیز و در منطقه میرجاوه در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری جنوب شرق زاهدان قرار دارد. این قلعه که بقایای آن بر روی ارتفاعات منطقه قابل مشاهده است در دوران های مختلف تاریخی مورد استفاده قرار می گرفته و نقش دفاعی و نظارتی داشته است. موقعیت استراتژیک قلعه در نزدیکی مرزهای شرقی کشور اهمیت آن را در گذشته های دور افزایش می داده است. متأسفانه اطلاعات دقیق و جامعی در مورد تاریخچه ساخت کاربری دقیق و دوره های سکونت در قلعه لادیز در دسترس عموم نیست و نیاز به کاوش ها و تحقیقات باستان شناسی بیشتری دارد. با این حال بازدید از بقایای این قلعه و چشم انداز اطراف آن که شامل طبیعت کویری و کوهستانی منطقه است برای علاقه مندان به تاریخ و طبیعت گردی جذابیت دارد. منطقه لادیز علاوه بر قلعه دارای جاذبه های طبیعی دیگری مانند غار و آبشار لادیز است که می توانند در کنار بازدید از قلعه برنامه سفر را تکمیل کنند. قلعه لادیز به عنوان یک اثر تاریخی ناشناخته تر بخشی از پتانسیل های گردشگری تاریخی استان سیستان و بلوچستان محسوب می شود.

جن سنط

جن سنط یا گورستان جن ها یکی از مرموزترین و پر رمز و رازترین مکان های دیدنی استان سیستان و بلوچستان است که در روستای باستانی تیس در نزدیکی چابهار واقع شده است. این گورستان با سنگ قبرهای عظیم الجثه و نامتعارف خود که بر روی صخره ها و تپه ها قرار گرفته اند از دیرباز موضوع داستان ها و افسانه های محلی بوده است. شکل و اندازه غیرعادی سنگ قبرها و نحوه قرارگیری آن ها این باور را در میان مردم محلی به وجود آورده که این گورها متعلق به انسان ها نیست بلکه محل دفن موجوداتی ماورایی مانند جن ها است. بر اساس افسانه ها جن ها در شب مردگان خود را در این مکان دفن می کرده اند. اگرچه توضیحات علمی و باستان شناسی برای این پدیده وجود دارد (مانند فرسایش سنگ ها استفاده از سنگ های بزرگ توسط انسان ها در گذشته های دور یا وجود قبور باستانی با ساختار متفاوت) اما هاله ابهام و افسانه های پیرامون جن سنط جذابیت آن را برای بازدیدکنندگان کنجکاو دوچندان کرده است. بازدید از این گورستان در هنگام غروب یا شب تجربه ای متفاوت و کمی وهم آلود از فرهنگ و باورهای محلی منطقه به دست می دهد.

جاهای دیدنی زاهدان

زاهدان مرکز استان پهناور سیستان و بلوچستان شهری با جاذبه های متنوع تاریخی فرهنگی و طبیعی است که در مسیر جاده های ارتباطی مهم شرق کشور قرار دارد. این شهر دروازه ورود به مناطق مختلف استان محسوب می شود و دیدنی های متعددی در داخل و اطراف خود جای داده است. از جمله مهم ترین جاذبه های تاریخی زاهدان می توان به ساختمان های قدیمی و ارزشمندی مانند خانه ابویی کاروانسرای نصرت آباد و بقایای قلعه لادیز اشاره کرد. اماکن مذهبی مانند مسجد جامع مکی که یکی از بزرگترین مساجد اهل سنت ایران است نیز از نقاط دیدنی اصلی شهر به شمار می رود. در زمینه فرهنگی موزه هایی مانند موزه پست و موزه منطقه ای جنوب شرق ایران گنجینه ای از تاریخ و فرهنگ منطقه را به نمایش می گذارند. اطراف زاهدان نیز دارای جاذبه های طبیعی مانند غار و آبشار لادیز چشمه های آب معدنی و کوهستان هایی از جمله کوه تفتان است که برای طبیعت گردان و کوهنوردان جذابیت دارد. همچنین بازارهای سنتی و مراکز خرید زاهدان فرصتی برای آشنایی با فرهنگ محلی و خرید صنایع دستی و محصولات بومی فراهم می کنند. تنوع جاذبه ها در زاهدان این شهر را به مقصدی مناسب برای شروع سفر به سیستان و بلوچستان تبدیل کرده است.

جاهای دیدنی چابهار

چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران و نگین سواحل مکران شهری است با آب و هوای همیشه بهاری و جاذبه های طبیعی و گردشگری فراوان که در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. این شهر به دلیل موقعیت استراتژیک و منطقه آزاد تجاری اهمیت اقتصادی و گردشگری ویژه ای دارد. جاذبه های طبیعی چابهار بسیار متنوع و منحصربه فرد هستند؛ از جمله تالاب صورتی لیپار کوه های مریخی (مینیاتوری) با اشکال عجیب و غریبشان جنگل های حرا با اکوسیستم خاص خود و سواحل بکر و متنوع دریای عمان مانند سواحل مکران ساحل صخره ای (دریا بزرگ) و ساحل بریس. پدیده های زمین شناسی مانند تپه های گل فشان نیز در نزدیکی چابهار و کنارک دیده می شوند که بسیار دیدنی هستند. علاوه بر طبیعت چابهار دارای جاذبه های تاریخی مانند قلعه پرتغالی ها در روستای تیس گورستان جن ها و موزه های محلی است. منطقه حفاظت شده گاندو نیز زیستگاه تمساح پوزه کوتاه ایرانی است. مراکز خرید و بازارهای محلی چابهار نیز از دیگر جذابیت های این شهر برای گردشگران محسوب می شوند. ترکیب دریا کوه کویر و پدیده های طبیعی نادر چابهار را به یکی از جذاب ترین مقاصد گردشگری در ایران تبدیل کرده است.

جاهای دیدنی ایرانشهر

ایرانشهر یکی از شهرهای مهم و تاریخی استان سیستان و بلوچستان است که در بخش مرکزی منطقه بلوچستان واقع شده و به دلیل تاریخ غنی و طبیعت بکر خود پتانسیل بالایی در جذب گردشگر دارد. این شهر که در گذشته به نام پهره شهرت داشته شاهد وقایع تاریخی متعددی بوده و آثار باستانی ارزشمندی را در خود جای داده است. از مهم ترین جاذبه های تاریخی ایرانشهر می توان به قلعه ناصری یادگار دوران قاجار و قلعه بمپور یکی از مهم ترین دژهای تاریخی منطقه با قدمت ساسانی و اشکانی اشاره کرد. گورستان اسپیدژ بزمان نیز با قدمت ۵۰۰۰ ساله یکی از سایت های باستانی مهم در نزدیکی ایرانشهر است. علاوه بر این ها ایرانشهر دارای جاذبه های طبیعی متنوعی است؛ از جمله تپه های گل فشان آب باد چشمه های آب گرم متعدد مانند بزمان و کتوکان که خاصیت درمانی دارند رودخانه های فصلی و دریاچه جازموریان که در فصول پرآبی جلوه ای زیبا پیدا می کند. بازار روز ایرانشهر نیز مکانی مناسب برای آشنایی با فرهنگ و محصولات محلی است. طبیعت دست نخورده و بکر اطراف ایرانشهر به ویژه در فصل زمستان با آب و هوای دلپذیر این منطقه را به مقصدی جذاب برای طبیعت گردی و کشف زیبایی های پنهان جنوب شرق ایران تبدیل کرده است.

جاهای دیدنی زابل

زابل مرکز منطقه سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان شهری با تاریخ و تمدنی بسیار کهن است که در حاشیه تالاب بین المللی هامون قرار دارد. این منطقه مهد یکی از قدیمی ترین تمدن های ایران یعنی تمدن شهر سوخته بوده و آثار باستانی متعددی از دوره های مختلف تاریخی را در خود جای داده است. از مهم ترین جاذبه های تاریخی زابل می توان به محوطه باستانی شهر سوخته با یافته های شگفت انگیز آن کوه خواجه (اوشیدا) که برای چندین دین مقدس است و بقایای قلعه ها و بناهای تاریخی متعددی از دوره های اشکانی ساسانی و اسلامی اشاره کرد. دهانه غلامان بقایای یک شهر هخامنشی با برنامه ریزی شهری پیشرفته نیز در نزدیکی زابل واقع شده است. همچنین آسبادهای حوضدار و آسیاب بادی مچی نمادی از معماری سنتی منطقه برای استفاده از بادهای ۱۲۰ روزه هستند. جاذبه های طبیعی مانند بخش هایی از تالاب هامون (در صورت پرآبی) و کوه خواجه با چشم اندازهای اطرافش نیز از دیدنی های منطقه زابل محسوب می شوند. زیارتگاه بی بی دوست نیز یکی از اماکن مذهبی مهم در این منطقه است. زابل با تاریخ پرفراز و نشیب و میراث فرهنگی غنی خود مقصدی جذاب برای علاقه مندان به باستان شناسی و تاریخ ایران است.

کوه های مریخی چابهار

کوه های مریخی که به کوه های مینیاتوری نیز شهرت دارند یکی از خارق العاده ترین پدیده های طبیعی در نزدیکی چابهار هستند و در مسیر جاده ساحلی چابهار به گواتر واقع شده اند. این کوه ها با اشکال عجیب و غریب شیارهای متعدد و رنگ های متنوع (معمولاً خاکستری سفید و صورتی) منظره ای کاملاً متفاوت از آنچه در سایر نقاط ایران می بینیم خلق کرده اند که یادآور سطح سیاره مریخ است. این پدیده زمین شناسی در اثر فرسایش بادی و آبی لایه های رسوبی متعدد در طول میلیون ها سال به وجود آمده است. این لایه ها که زمانی در زیر آب دریا قرار داشته اند پس از عقب نشینی آب و بالا آمدن سطح زمین در معرض عوامل فرسایشی قرار گرفته و به اشکال کنونی درآمده اند. نبود پوشش گیاهی متراکم بر روی این کوه ها سبب شده تا ساختار لایه ای و فرسایش پذیر آن ها به خوبی نمایان باشد. رانندگی در کنار این کوه ها و تماشای تغییر رنگ و شکل آن ها با توجه به زاویه تابش نور خورشید تجربه ای شگفت انگیز است. کوه های مریخی یکی از مقاصد اصلی برای عکاسی و لذت بردن از چشم اندازهای طبیعی نادر در منطقه مکران هستند و بخشی جدایی ناپذیر از زیبایی های سواحل جنوب شرق ایران را تشکیل می دهند.

جنگل حرا چابهار

جنگل حرا یکی از اکوسیستم های ساحلی منحصربه فرد است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان یافت می شود و در ایران نمونه های زیبایی از آن در سواحل خلیج فارس و دریای عمان به ویژه در نزدیکی چابهار و در خلیج گواتر دیده می شود. این جنگل ها از گونه های خاصی از درختان به نام مانگرو (در ایران با نام حرا و چندل شناخته می شوند) تشکیل شده اند که توانایی زندگی در آب های شور را دارند. درختان حرا دارای ریشه های هوایی ویژه ای هستند که به آن ها امکان تنفس در محیط های کم اکسیژن گل آلود را می دهد و همچنین در تصفیه آب شور و دفع نمک اضافی نقش دارند. این جنگل ها در زمان مد دریا به زیر آب می روند و در زمان جزر سر از آب بیرون می آورند و منظره ای شگفت انگیز از درختان شناور را خلق می کنند. جنگل حرا زیستگاه مهمی برای انواع پرندگان مهاجر و بومی آبزیان دوزیستان و بی مهرگان دریایی است و نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی مناطق ساحلی ایفا می کند. قایق سواری در میان جنگل حرا به ویژه در زمان مد تجربه ای فراموش نشدنی از تماشای حیات وحش و زیبایی های طبیعی این اکوسیستم نادر است. بهترین زمان برای بازدید از جنگل حرا در چابهار فصول خنک سال به ویژه پاییز و زمستان است.

سواحل مکران چابهار

سواحل مکران نامی تاریخی و جغرافیایی برای منطقه ساحلی وسیعی در امتداد دریای عمان و شمال اقیانوس هند است که بخش عمده آن در استان سیستان و بلوچستان ایران و بخش دیگر در ایالت بلوچستان پاکستان قرار دارد. سواحل ایران در منطقه مکران از بندر جاسک در غرب تا بندر گواتر در شرق چابهار یکی از بکرترین و متنوع ترین خطوط ساحلی کشور را تشکیل می دهند. این سواحل شامل انواع مختلفی از چشم اندازها هستند؛ از سواحل صخره ای مرتفع و پرتگاهی که محل برخورد موج های عظیم اقیانوسی هستند (مانند ساحل دریا بزرگ) تا سواحل شنی وسیع و آرام تالاب های ساحلی (مانند تالاب لیپار) کوه های فرسایش یافته با اشکال عجیب (مانند کوه های مریخی) و جنگل های حرا. موقعیت استراتژیک چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران در این منطقه اهمیت ژئوپلیتیکی و اقتصادی سواحل مکران را افزایش داده است. رانندگی در جاده ساحلی چابهار به گواتر فرصتی بی نظیر برای تماشای این تنوع طبیعی و زیبایی های خیره کننده تلاقی کویر و دریا است. سواحل مکران با طلوع و غروب های تماشایی حیات وحش دریایی و پرندگان و فرهنگ غنی مردم بلوچ مقصدی ایده آل برای طبیعت گردی عکاسی و کشف مناطق ناشناخته ایران است. بهترین زمان برای سفر به این منطقه فصل زمستان با آب و هوای معتدل و دلپذیر آن است.

بندر گواتر چابهار

بندر گواتر یک خلیج کوچک و قدیمی در انتهای شرقی سواحل مکران و جنوبی ترین نقطه ساحلی ایران است که در مرز با کشور پاکستان قرار دارد. این بندر تاریخی که بخشی از زیبایی های طبیعی منطقه چابهار محسوب می شود به دلیل قرار گرفتن در دهانه رودخانه باهوکلات و نزدیکی به جنگل های حرا اکوسیستم منحصربه فردی دارد. خلیج گواتر محل مناسبی برای رشد و نمو انواع آبزیان است و به همین دلیل فعالیت صیادی در این منطقه رونق دارد. همچنین نزدیکی به جنگل های حرا این منطقه را به زیستگاهی برای پرندگان مهاجر تبدیل کرده است. بندر گواتر با چشم اندازهای طبیعی زیبای خود به ویژه هنگام طلوع و غروب خورشید جذابیت خاصی برای بازدیدکنندگان دارد. در این منطقه می توان با فرهنگ و سبک زندگی مردم محلی به ویژه صیادان بلوچ آشنا شد. قایق سواری در خلیج گواتر و تماشای جنگل های حرا از نزدیک از فعالیت های محبوب گردشگران است اما باید مراقب بود که وارد حریم مرزی کشور همسایه نشد. مردم محلی در این منطقه نیز به فروش صنایع دستی بومی مانند سوزن دوزی و محصولات دریایی مانند صدف و مروارید مشغول هستند. بندر گواتر نمادی از زیبایی های بکر و دست نخورده سواحل جنوب شرق ایران در نقطه پایانی مرزهای آبی کشور است.

تپه های گل فشان کنارک

پدیده گل فشان یکی از شگفت انگیزترین پدیده های زمین شناسی است که نمونه های قابل توجهی از آن در نزدیکی بندر کنارک و چابهار به ویژه در منطقه روستای بندر تنگ دیده می شود. گل فشان ها در واقع نوعی کوه یا تپه مخروطی شکل هستند که از دهانه آن ها به جای مواد مذاب آتشفشانی گل و لای سرد و فشرده به همراه گاز خارج می شود. این گل و لای در اثر فشار گازهای زیرزمینی (معمولاً متان) و آب های زیرسطحی به سطح زمین رانده می شود و به تدریج تپه هایی را تشکیل می دهد. گل فشان های کنارک که در میان مردم محلی به نام های جالبی مانند «ناف دریا» یا «بولوبولو» شناخته می شوند در زمان فعالیت خود ممکن است صداهایی شبیه شلیک گلوله ایجاد کنند. گل خروجی از این تپه ها معمولاً به رنگ خاکستری است و به دلیل داشتن مواد معدنی خاص خواص درمانی برای بیماری های مفصلی پوستی و ستون فقرات دارد و مورد توجه گردشگران سلامت قرار گرفته است. علاوه بر کاربردهای درمانی گل این تپه ها در صنایع محلی مانند سفالگری و آجرپزی نیز استفاده می شود. بازدید از تپه های گل فشان تجربه ای منحصربه فرد از تماشای فعالیت های زمین شناسی و استفاده از خواص درمانی گل آن ها است و یکی از جاذبه های طبیعی برجسته منطقه مکران به شمار می رود.

روستای درک

روستای دَرَک واقع در بخش زرآباد شهرستان کنارک یکی از بکرترین و زیباترین نقاط ساحلی در استان سیستان و بلوچستان است که به دلیل یک پدیده طبیعی نادر و چشم نواز شهرت یافته است: تلاقی کویر و دریا. در این نقطه تپه های ماسه ای طلایی رنگ کویر تا نزدیکی آب های نیلگون دریای عمان پیش می روند و منظره ای فوق العاده و بی نظیر را خلق می کنند که در کمتر نقطه ای از جهان قابل مشاهده است. ساحل روستای درک با ماسه های پاک و تمیز و آب شفاف دریا محیطی آرام و دل انگیز برای پیاده روی عکاسی و لذت بردن از زیبایی های طبیعت است. این روستا همچنین در نزدیکی جنگل های حرا و خور باستانی گالک قرار دارد که بر جذابیت های طبیعی آن می افزاید. بکر بودن منطقه درک و دست نخورده ماندن طبیعت آن سبب شده تا این روستا به یکی از مقاصد محبوب برای طبیعت گردان و علاقه مندان به کشف مناطق جدید تبدیل شود. سفر به روستای درک فرصتی برای تجربه آرامش کویر در کنار طراوت دریا و تماشای یکی از زیباترین تلاقی های طبیعت در ایران است. این روستا و سواحل اطراف آن پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری پایدار و اکوتوریسم دارند.

موزه زنده سفال کلپورگان

موزه زنده سفال کلپورگان واقع در روستای کلپورگان در نزدیکی شهرستان سراوان یک گنجینه فرهنگی بی نظیر و تنها موزه زنده سفال در جهان است. اهمیت این موزه به دلیل حفظ روش سنتی و باستانی ساخت سفال است که قدمت آن به حدود ۷۰۰۰ سال پیش بازمی گردد. آنچه سفال کلپورگان را متمایز می کند این است که تمام مراحل ساخت آن از تهیه گل تا شکل دهی و نقش اندازی کاملاً به صورت دستی و بدون استفاده از چرخ سفالگری انجام می شود. سنت سفالگری در کلپورگان به طور انحصاری توسط زنان بلوچ نسل به نسل منتقل شده است. در این موزه بازدیدکنندگان می توانند از نزدیک شاهد فرآیند ساخت سفال توسط زنان هنرمند روستا باشند و با مراحل مختلف این هنر باستانی آشنا شوند. طرح ها و نقش های روی سفال های کلپورگان نیز برگرفته از نقوش هندسی و نمادهای باستانی هستند که سینه به سینه منتقل شده اند. موزه زنده سفال کلپورگان نه تنها یک مرکز نمایش و فروش سفال است بلکه یک مدرسه برای آموزش این هنر به نسل های جوان و حفظ آن محسوب می شود. این موزه به عنوان یک اثر ملی ثبت شده و در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است که نشان دهنده اهمیت جهانی این هنر سنتی و منحصربه فرد است. بازدید از کلپورگان و موزه سفال آن تجربه ای عمیق از فرهنگ هنر و تاریخ منطقه بلوچستان به دست می دهد.

چرا تالاب لیپار چابهار صورتی رنگ است؟

رنگ صورتی تالاب لیپار به دلیل وجود حجم بالای پلانکتون های گیاهی خاص (دونالیلا سالینا) و مواد آلی و معدنی در آب است که به ویژه در فصول خاصی از سال بیشتر نمایان می شود.

بهترین زمان برای بازدید از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان چه فصلی است؟

بهترین زمان برای سفر به سیستان و بلوچستان به ویژه مناطق جنوبی و ساحلی آن فصول پاییز و زمستان (از اواسط پاییز تا اوایل بهار) است که آب و هوا معتدل و دلپذیر است.

چه چیزی شهر سوخته را از سایر شهرهای باستانی متمایز می کند؟

شهر سوخته به دلیل کشف شواهد قابل توجهی از پیشرفت های علمی و صنعتی مانند اولین جراحی مغز چشم مصنوعی انیمیشن و سیستم شهرسازی پیشرفته در ۵۰۰۰ سال پیش از سایر شهرهای باستانی متمایز است.

موزه زنده سفال کلپورگان کجاست و چه اهمیتی دارد؟

موزه زنده سفال کلپورگان در روستای کلپورگان شهرستان سراوان قرار دارد و تنها موزه زنده سفال در جهان است که در آن هنر سفالگری ۷۰۰۰ ساله به روش دستی و توسط زنان بلوچ ادامه دارد و ثبت جهانی شده است.

روستای درک به چه دلیل شهرت دارد؟

روستای درک به دلیل پدیده طبیعی منحصربه فرد تلاقی کویر با تپه های ماسه ای طلایی رنگ و دریای عمان با آب های نیلگونش در یک نقطه شهرت جهانی دارد.