وقتی تلویزیون و شبکه نمایش خانگی برنامه قابل عرضه ای ندارند، جا برای مبتذل هایی مانند «عشق ابدی» باز می شود

به گزارش سوشال لند روزنامه خراسان نوشت:  این برنامه با اجرای پرستو صالحی تلاش می کند با تقلید از نمونه های خارجی چند جوان را در یک جزیره زیبا گرد هم بیاورد تا بتوانند عشق زندگی شان را پیدا کنند؛ یک نمایش رقابتی همراه با لحظات به ظاهر احساسی که بیش از آن که مفهوم واقعی عشق را بازتاب دهد به نظر می رسد اهدافی تجاری داشته باشد.

«عشق ابدی» به لطف بازنشر گسترده در شبکه های اجتماعی مثل یوتیوب و اینستاگرام مخاطبانی فراگیر پیدا کرده است؛ از نوجوانان و جوانانی که این برنامه را صرفا سرگرمی می دانند و از پیامدهایش غافلند تا والدینی که ممکن است آگاه نباشند چنین برنامه ای چه تأثیرات فرهنگی و روانی می تواند بر ذهن مخاطب جوان بگذارد.

آیا عشق واقعی این گونه است؟

برنامه هایی نظیر «عشق ابدی» به تقلید از نمونه هایی مثل Love Island و The Bachelor عشق را تبدیل به یک مفهوم رقابتی کرده اند که حتی در کشورهای خودشان مورد نقد واقع شد. در این برنامه ها شرکت کنندگان به جای ایجاد ارتباطات واقعی و عمیق در فضایی ساختگی تلاش می کنند تا برای جلب نظر فرد مقابل یا باقی ماندن در مسابقه جذاب تر به نظر برسند.به گفته مقاله ای در Psychology Today این رقابتی کردن روابط نه تنها وضوح عشق را از بین می برد بلکه فشار روانی شدیدی بر شرکت کنندگان وارد می کند تا خود را با استانداردهای تعریف شده توسط برنامه تطبیق دهند. این موضوع سبب می شود مفهوم عشق به یک «پیروزی» و نه یک «روند انسانی» تبدیل شود.

غیبت کارشناسان  درحالی که چنین برنامه هایی ظرفیت خوبی برای بررسی جنبه های مختلف موضوعات مرتبط با روابط انسانی دارند اما به خاطر تمرکز روی جذابیت محض در آن ها از جمله «عشق ابدی» هیچ کارشناس روان شناسی یا جامعه شناسی دیده نمی شود. این غیبت به گفته مقاله ای در Everyday Sociology Blog نشان می دهد که سازندگان برنامه عمداً از پرداختن به واقعیت های پیچیده روابط انسانی اجتناب می کنند. نبود کارشناس باعث می شود مخاطبان این برنامه ها تصویر سطحی و اغلب تحریف شده ای از عشق و ارتباطات دریافت کنند.

پیامدهای ناگوار برنامه های واقع نمای عاشقانه

با استناد به منابع معتبر و تحلیل های موجود در ادامه به بررسی پیامدهای احتمالی برنامه های واقع نمای عاشقانه مثل «عشق ابدی» می پردازیم. این پیامدها نه تنها مخاطبان به ویژه جوانان و نوجوانان بلکه شرکت کنندگان این برنامه ها را هم در معرض آسیب قرار می دهند.

۱. ترویج نگاه سطحی به عشق و روابط

برنامه های واقع نمای عاشقانه عشق را به یک کالای سرگرمی تبدیل می کنند که بر اساس معیارهای ظاهری و جذابیت های بصری تعریف می شود. بر اساس مقاله ای از Ruan Living دیدن بیش از اندازه چنین رئالیتی شوهایی می تواند باعث شود جوانان عشق و روابط را به شکلی سطحی تصور کنند.

۲. دور شدن از ضرورت شناخت عمیق در رابطه

تعاملات در این برنامه ها اغلب سریع و کم عمق است. افراد شرکت کننده در محیط هایی غیرواقعی (مثل جزایر لوکس یا مناطقی بی دغدغه) زیر فشار دوربین ها مجبورند در زمان کوتاهی تصمیم گیری کنند. این سناریو عملاً هیچ فرصتی برای شناخت واقعی شخصیت طرف مقابل نمی دهد. مقاله ای از MGH Clay Center توضیح می دهد که این نوع برنامه ها می توانند دیدگاه غلطی درباره این که روابط واقعی چگونه شکل می گیرند به تماشاگران ارائه دهند. روابط واقعی نیازمند زمان و تعاملات روزمره هستند و تصویری که این برنامه ها ارائه می دهند کاملاً دور از واقعیت است.

۳. مصرف گرایی کردن عشق

رویکرد مصرف گرایانه به عشق یکی از آسیب زاترین پیامدهای برنامه های واقع نمای عاشقانه است. بر اساس تحلیل منتشرشده در FHS Post شرکت کنندگان در این برنامه ها و حتی مخاطبان ممکن است عشق و روابط را به عنوان ابزاری برای سرگرمی و محبوبیت اجتماعی ببینند. این نگاه باعث می شود که ارزش ذاتی عشق ارتباط انسانی و همدلی مورد توجه قرار نگیرد و جای خود را به رقابت های سطحی و پرزرق و برق بدهد.

۴. کلیشه های جنسیتی

بسیاری از این برنامه ها کلیشه های جنسیتی قدیمی را بازتولید می کنند. زنان اغلب به عنوان شیء جذاب و مردان به عنوان شکارچیانی که برای برتری رقابت می کنند به تصویر کشیده می شوند. این مسئله تصویری ناواقعی از نقش های جنسیتی در روابط مدرن ارائه می دهد و می تواند به ترویج نابرابری جنسیتی کمک کند. هیچ شواهد معتبری نشان نمی دهد که این کلیشه ها با روابط سالم تطابق داشته باشند.

۵. ناهمخوانی با مفهوم روابط پایدار

مدل رابطه ای که در این برنامه ها به تصویر کشیده می شود با تعهد بلندمدت و نهاد خانواده به عنوان یکی از اصلی ترین اهداف زندگی تطابق ندارد. روابط کوتاه مدت و نگاه رقابتی به عشق مفهومی پایدار برای ساختن خانواده ارائه نمی دهد. به گفته مقاله ای در Psychology Today روابط پایدار به صبر سازگاری و درک متقابل نیاز دارند در حالی که این برنامه ها تصویری بسیار شتاب زده و غیرواقعی از عشق به مخاطب القا می کنند.

۶. تاثیرات نامطلوب بر عزت نفس

مخاطبانی که این برنامه ها را تماشا می کنند به ویژه نوجوانان ممکن است خود را با شرکت کنندگانی که براساس استانداردهای خاص زیبایی انتخاب شده اند مقایسه کنند. این مقایسه به گفته سارا مک نیل در مقاله ای از FHS Post می تواند عزت نفس افراد را کاهش دهد و استانداردهای غیرواقعی از زیبایی و تناسب اندام را در ذهن آن ها تقویت کند. این موضوع نه تنها به سلامت روانی مخاطبان آسیب می زند بلکه می تواند منجر به انجام رفتارهای افراطی نظیر رژیم های سخت یا جراحی های زیبایی شود.

۷. به دام افتادن در رویاهای موهوم

محیط های غیرواقعی و داستان پردازی های احساسی این برنامه ها مخاطبان را در تصوراتی موهوم از عشق و زندگی گرفتار می کند. زندگی واقعی پر از چالش ها و مشکلات است و نیازمند مهارت هایی برای مدیریت مشکلات روزمره است. اما این برنامه ها نسخه ای فانتزی از روابط ارائه می دهند که می تواند باعث بروز ناامیدی در مواجهه با زندگی واقعی شود.

۸. بزرگ کردن افرادی بی صلاحیت