در سال های اخیر سطح زیرکشت محصولات گلخانه ای به ویژه خیار به شکل قابل توجهی افزایش یافته است؛ به طوری که تا سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۲ هزار هکتار از زمین های کشاورزی کشور به این نوع کشت اختصاص یافته بوده است. خیار گلخانه ای به تنهایی نزدیک به ۶۰ درصد از این سطح را شامل می شود. استان تهران با بیش از ۲۵۰۰ هکتار سطح زیر کشت خیار گلخانه ای در صدر استان های تولیدکننده قرار دارد. تولید انبوه این محصول بیشتر در فصل زمستان و بهار انجام می شود. این دوره از نظر فعالیت آفات بسیار حساس است و برای جلوگیری از آسیب دیدگی محصولات بسیاری از تولیدکنندگان به استفاده از آفت کش ها روی می آورند. این موضوع نگرانی هایی را در مورد باقی ماندن ترکیبات شیمیایی خطرناک در میوه خیار ایجاد کرده است.
هرچند استفاده از آفت کش ها به کنترل آفات و افزایش عملکرد کمک می کند؛ اما مصرف بی رویه یا نادرست آنها می تواند سلامت مصرف کنندگان را تهدید کند. به خصوص در کشور هایی مثل ایران که گاهی از آفت کش هایی استفاده می شود که به طور رسمی برای خیار ثبت نشده اند یا بدون رعایت زمان لازم بین سم پاشی و برداشت محصول مصرف می شوند احتمال باقی ماندن این ترکیبات در میوه بالاست. این نگرانی وقتی بیشتر می شود که بدانیم بسیاری از این سموم جزو ترکیبات خطرناک برای انسان محسوب می شوند؛ بنابراین بررسی دقیق وضعیت باقی مانده آفت کش ها در محصولاتی مانند خیار گلخانه ای اهمیت زیادی دارد.
در همین راستا شهریار عسگری پژوهشگر بخش تحقیقات کشت گلخانه ای در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران با همکاری مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور تحقیقی را در مورد میزان باقی مانده آفت کش ها در خیار های گلخانه ای مناطق جنوبی تهران انجام داده است.
در این پژوهش به بررسی سطح آلودگی میوه های برداشت شده از گلخانه ها در فصل زمستان و بهار پرداخته شده تا مشخص شود که این محصولات تا چه اندازه از نظر سلامت شیمیایی قابل اطمینان هستند.
برای انجام این تحقیق ۲۶ نمونه خیار از گلخانه های سه شهرستان پیشوا ورامین و قرچک در دو دوره زمانی مختلف یعنی اسفند ۱۳۹۹ و بهار ۱۴۰۱ به صورت تصادفی برداشت شد. از هر گلخانه حدود یک کیلوگرم خیار از نقاط مختلف برداشت و بلافاصله در فریزر نگهداری شد تا در آزمایشگاه مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی مورد آزمایش قرار گیرد. در این آزمایش ها بقایای سی نوع آفت کش رایج با استفاده از روش های دقیق آزمایشگاهی بررسی شد تا مشخص شود که آیا سطح این مواد از حد مجاز ملی بیشتر است یا خیر.
نتایج به دست آمده نشان دادند که در نمونه های زمستانی ۱۳ نوع آفت کش قابل اندازه گیری بودند و در مجموع تنها ۵ نمونه از ۱۴ نمونه دارای باقی مانده ای بیشتر از حد مجاز بودند. بیشترین میزان آلودگی مربوط به قارچ کش کاربندازیم بود که در چند نمونه دیده شد. البته حتی در این موارد هم میزان آلودگی به طور میانگین پایین تر از سطح هشدار ملی بود.
در نمونه های بهاری شرایط بسیار بهتر بود. تنها یک نوع آفت کش به نام دیازینون در تمامی ۱۲ نمونه شناسایی شد اما در هیچ کدام از آنها سطح باقی مانده بالاتر از حد مجاز نبود. این موضوع نشان می دهد که در این دوره میزان استفاده از آفت کش ها کمتر بوده یا بهتر مدیریت شده است.
اطلاعات تکمیلی به دست آمده از این پژوهش نیز نکات مهمی را روشن می کنند. برای مثال آفت کش هایی مانند ایمیداکلوپراید و دیمتوات هرچند در مقادیر کمتر از حد مجاز مشاهده شدند؛ اما به دلیل خطرناک بودن باید مصرف آنها با دقت بیشتری کنترل شود.
همچنین برخی آفت کش ها مانند آبامکتین که زیاد مصرف می شوند اصلاً در این تحقیق قابل اندازه گیری نبودند که این موضوع نیازمند به روزرسانی امکانات آزمایشگاهی است. از سوی دیگر برخی کشاورزان به دلیل افزایش قیمت سموم استفاده از آفت کش را کاهش داده اند که ممکن است به کاهش آلودگی در محصول انجامیده باشد. همچنین برنامه هایی مثل الزام به دریافت کد سلامت برای محصولات در ترغیب کشاورزان به رعایت نکات ایمنی مؤثر بوده است.
نتایج این تحقیق در فصلنامه «پژوهش های کاربردی در گیاه پزشکی» منتشر شده اند؛ نشریه ای علمی که وابسته به دانشگاه تبریز بوده و پژوهش های کاربردی در حوزه کشاورزی و گیاه پزشکی را پوشش می دهد.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "باقی مانده سموم کشاورزی در خیار های گلخانه ای" هستید؟ با کلیک بر روی پزشکی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "باقی مانده سموم کشاورزی در خیار های گلخانه ای"، کلیک کنید.
