چگونه برای زندانی مرخصی بگیریم

گرفتن مرخصی برای عزیزان مان که دوران محکومیت رو در زندان می گذرونن، همیشه دغدغه بزرگی برای خانواده هاست. برای اینکه بتونیم این مسیر رو درست و بی دردسر طی کنیم، لازمه که با قوانین و مراحلش آشنا باشیم. مرخصی زندانی می تونه یه فرصت طلایی برای بازپروری و حفظ ارتباطات خانوادگی باشه، به شرطی که بدونیم دقیقاً باید چیکار کنیم. پس با ما همراه باشید تا صفر تا صد این موضوع رو باهم مرور کنیم.

مرخصی زندانی، یعنی چی؟ یه امتیاز شیرین، نه حق مطلق!

وقتی اسم زندان و زندانی میاد، ناخودآگاه یه حس دوری و جدایی بهمون دست میده. اما توی همین شرایط هم، قانونگذار یه سری راه و چاه گذاشته تا بشه برای مدت کوتاهی، این دوری رو جبران کرد. مرخصی زندانی دقیقاً همینه؛ یه اجازه قانونی که به زندانی داده میشه تا برای یه مدت محدود، مثلاً چند روزی از زندان خارج بشه و بعد دوباره برگرده. اما حواستون باشه، مرخصی یه حق مطلق نیست، یعنی اینجوری نیست که هر زندانی هر وقت دلش خواست بتونه مرخصی بگیره. بلکه یه امتیاز محسوب میشه که در صورت داشتن شرایط لازم و البته با صلاحدید مراجع قضایی، بهش داده میشه.

حالا چرا اصلاً مرخصی میدن؟ هدف اصلی اینه که زندانی ها بتونن با دنیای بیرون در ارتباط باشن، روابط خانوادگیشون رو حفظ کنن و یه جورایی برای برگشتن به جامعه آماده بشن. این فرصت کوتاه، می تونه کمک بزرگی به روحیه زندانی و خانواده اش بکنه و از آسیب های اجتماعی که ممکنه بخاطر دوری طولانی مدت پیش بیاد، کم کنه. پس هم از نظر انسانی و هم از نظر قانونی، مرخصی یه ابزار خیلی مهم برای بازپروری و اصلاح زندانی هاست.

انواع مرخصی زندانی: هر کدوم یه داستان دارن!

مرخصی زندانی فقط یه مدل نیست که بگیم فلانی مرخصی گرفته. نه! کلی مدل و نوع مختلف داره که هر کدوم شرایط و داستان خودشون رو دارن. بر اساس آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها، مرخصی ها رو میشه به چند دسته اصلی تقسیم کرد. بیاین با هم ببینیم این دسته ها چی هستن و هر کدوم چه ویژگی هایی دارن:

مرخصی تشویقی: پاداش رفتار خوب!

تصور کنید تو محیط زندان، زندانی رفتار خوبی از خودش نشون میده، تو برنامه های تربیتی شرکت می کنه، نظم رو رعایت می کنه و به قول معروف آدم شده. خب، طبیعیه که قانونگذار هم یه فکری برای اینجور افراد کرده. مرخصی تشویقی دقیقاً برای همینجور زندانی هاست. اگه رئیس زندان یا مددکار اجتماعی، رفتار زندانی رو تأیید کنن و پیشنهاد بدن، قاضی اجرای احکام میتونه براش مرخصی تشویقی صادر کنه. این یه پاداش کوچیک برای رفتار خوب و یه انگیزه برای بقیه زندانی هاست.

مرخصی استعلاجی: وقتی سلامتی حرف اول رو میزنه!

خب، سلامتی شوخی بردار نیست، چه زندان باشی چه بیرون از زندان. اگه یه زندانی خدای نکرده دچار بیماری حاد بشه، یا نیاز به عمل جراحی فوری داشته باشه، یا اصلا نیاز به مراقبت های پزشکی تخصصی خارج از زندان پیدا کنه، اینجا پای مرخصی استعلاجی میاد وسط. البته اینجوری نیست که هرکی گفت مریضه، مرخصی بگیره. باید پزشک قانونی و پزشک معتمد زندان تأیید کنن و بعد با دستور مقام قضایی (معمولاً قاضی اجرای احکام) این مرخصی صادر میشه. این نوع مرخصی واقعاً یه کمک انساندوستانه است تا زندانی بتونه سلامتیش رو دوباره به دست بیاره.

مرخصی اضطراری: برای اتفاقات مهم زندگی!

زندگی پر از اتفاقات غیرمنتظره است، چه خوب و چه بد. بعضی وقتا یه سری اتفاقات مهم و اضطراری برای خانواده زندانی پیش میاد که حضورش واقعاً لازمه. مثلاً فوت یکی از بستگان درجه یک (پدر، مادر، همسر، فرزند)، بیماری خیلی شدید والدین یا فرزند که نیاز به مراقبت داره، یا حتی ازدواج فرزندان. توی اینجور موارد، میشه درخواست مرخصی اضطراری داد. تشخیص این نوع مرخصی معمولاً با دادستانه و اگه شرایط تأیید بشه، مرخصی اضطراری هم صادر میشه. این مرخصی ها معمولاً مدت زمان مشخصی دارن و برای کمک به زندانی در موقعیت های حساس خانوادگیه.

مرخصی های مناسبتی: عید و شادمانی برای همه!

ایام عید، اعیاد مذهبی، مناسبت های ملی مثل دهه فجر، همیشه فرصتی برای دید و بازدید و بودن کنار خانواده است. قوه قضائیه هم معمولاً تو این ایام، بخشنامه هایی صادر می کنه که بر اساس اونها، زندانی های واجد شرایط میتونن برای یه مدت محدود به مرخصی برن. این مرخصی ها معمولاً عمومی تر هستن و به تعداد بیشتری از زندانی ها داده میشه تا بتونن این ایام رو کنار خانواده شون باشن و یه تجدید روحیه بکنن. این بخشنامه ها هر سال با جزئیات جدیدی اعلام میشه، پس باید حواستون به اخبار و اطلاعیه های قوه قضائیه باشه.

مرخصی پایان حبس و آزادی مشروط: نزدیک شدن به خونه!

اینجا دیگه داستان یکم فرق می کنه. مرخصی پایان حبس یا آزادی مشروط، در واقع یه جورایی مقدمه آزادیه. یعنی زندانی دیگه بخش عمده ای از محکومیتش رو گذرونده و اگه شرایط خاصی رو داشته باشه، مثلاً رفتار خیلی خوبی از خودش نشون داده باشه و در طول حبس مرتکب جرمی نشده باشه، میتونه با شرایط خاصی، حتی قبل از پایان کامل دوران حبس، به صورت مشروط آزاد بشه. تفاوتش با مرخصی عادی اینه که دیگه قرار نیست برگرده زندان، مگر اینکه شرایط آزادی مشروط رو نقض کنه. این هم یه امتیاز خیلی بزرگ برای اوناییه که مسیر اصلاح رو خوب طی کردن.

شرایط کلی مرخصی گرفتن زندانی: چی باید داشته باشیم؟

همونطور که گفتیم، مرخصی یه امتیازه و برای گرفتنش باید یه سری شرط و شروط رو داشته باشیم. این شرایط کلی برای همه انواع مرخصی تا حد زیادی یکسانه، مگر در موارد خاص. بیایید ببینیم این شرایط مهم چی هستن:

• محکومیت قطعی: مهم ترین نکته اینه که زندانی حتماً باید «محکوم» باشه، نه «متهم». یعنی حکم دادگاه براش قطعی شده باشه و در حال گذراندن حبس باشه، نه اینکه تو بازداشت موقت به سر ببره و هنوز حکمی براش صادر نشده باشه.
• مدت زمان سپری شده از حبس: معمولاً برای اینکه زندانی بتونه مرخصی بگیره، باید یه بخش مشخصی از حبسش رو گذرونده باشه. این مقدار میتونه یک سوم، یک چهارم یا حتی نصف مدت محکومیت باشه، که بسته به نوع جرم و رأی دادگاه متفاوته. مثلاً تو بعضی جرایم بعد از گذروندن یک سوم حبس و تو بعضی دیگه بعد از نصف حبس میشه درخواست مرخصی داد.
• رفتار و اخلاق حسنه: خب این یکی دیگه مشخصه! اگه زندانی داخل زندان دائم در حال تخلف و درگیری باشه، طبیعیه که بهش مرخصی نمیدن. رعایت ضوابط زندان، شرکت فعال تو برنامه های تربیتی و اصلاحی، و نداشتن گزارش انضباطی منفی، همگی امتیاز مثبت محسوب میشن و شانس گرفتن مرخصی رو بالا میبرن.
• سپردن تأمین مناسب (وثیقه یا کفالت): این یکی از مهم ترین شرایط برای اطمینان از برگشت زندانی به زندانه. قبل از اینکه زندانی به مرخصی بره، باید یه تضمین مالی یا اعتباری ارائه بشه. این تضمین میتونه وثیقه ملکی (مثلاً سند خونه)، وثیقه نقدی (پول نقد تو حساب دادگستری) یا کفالت معتبر (شخصی که با ارائه فیش حقوقی یا جواز کسب، ضمانت زندانی رو بکنه) باشه. مبلغ و نوع وثیقه رو مقام قضایی تعیین می کنه.
• عدم وجود شاکی خصوصی (یا جلب رضایتش): اگه زندانی شاکی خصوصی داشته باشه و اون شاکی رضایت نده، کار مرخصی یه خورده سخت میشه. تو این موارد، یا باید رضایت شاکی رو جلب کرد، یا قاضی تشخیص بده که دادن مرخصی میتونه تو جلب رضایت شاکی مؤثر باشه.
• آگاهی از آخرین بخشنامه ها: قوانین مربوط به مرخصی زندانیان ممکنه هر سال با بخشنامه های جدید قوه قضائیه تغییر کنه. مثلاً بخشنامه مرخصی زندانیان ۱۴۰۴ ممکنه یه سری شرایط خاص رو برای اون سال تعریف کرده باشه. پس خیلی مهمه که همیشه از آخرین بخشنامه ها و تغییرات قانونی مطلع باشیم و اگه لازم شد، از مراجع ذی ربط استعلام بگیریم.

مرخصی برای خاص ها: زن ها و زندانی های شاکی دار!

بعضی از زندانی ها بخاطر شرایط خاصشون، ممکنه یه سری امتیازات یا ملاحظات ویژه ای برای مرخصی گرفتن داشته باشن. این بخش رو جدا بررسی می کنیم تا اگه شما هم جزو این دسته ها هستید، بدونید چه انتظاراتی میتونید داشته باشید.

زندانی های خانم: مادر بودن، مهم ترین امتیاز!

قانونگذار تو بحث مرخصی، نگاه ویژه ای به زنان زندانی داره، مخصوصاً اگه اون زن باردار باشه یا فرزند خردسال داشته باشه. دلیلش هم کاملاً انسانیه؛ چون قطعاً وضعیت یک مادر باردار یا مادری که باید از فرزندش نگهداری کنه، با بقیه فرق داره. تو این موارد، مرخصی به دلایل انسانی و با هدف حفظ بنیان خانواده، نگهداری از فرزند، یا رسیدگی به وضعیت بارداری، راحت تر مورد پذیرش مقام قضایی قرار می گیره. معمولاً اولویت با این خانم هاست و قاضی ها هم با درخواستشون با دید مثبت تری برخورد می کنن.

زندانی های با شاکی خصوصی: جلب رضایت، کلید مرخصی!

اگه زندانی شما شاکی خصوصی داره، یعنی پرونده اش فقط با دولت نیست و یه نفر دیگه هم ازش شکایت کرده (مثلاً تو جرایم مالی یا بعضی جرایم عمومی)، گرفتن مرخصی یه خورده پیچیده تر میشه. تو این موارد، معمولاً موافقت شاکی برای اعطای مرخصی شرطه. یعنی قاضی اجرای احکام یا دادستان، ممکنه از شاکی بپرسه که آیا با مرخصی دادن به زندانی موافقه یا نه. گاهی هم قاضی خودش تشخیص میده که اگه زندانی به مرخصی بره، ممکنه بتونه رضایت شاکی رو جلب کنه و بخشی از خسارت رو پرداخت کنه. تو این حالت ها، حتی ممکنه مرخصی برای یک بار دیگه به مدت 7 روز هم تمدید بشه تا زندانی بتونه کارای مربوط به جلب رضایت شاکی رو انجام بده.

یادتون باشه، تو پرونده هایی که شاکی خصوصی وجود داره، جلب رضایت شاکی یه برگ برنده بزرگه. هر چقدر بیشتر برای حل و فصل با شاکی تلاش کنید، شانس مرخصی گرفتن زندانی بیشتر میشه.

کیا نمی تونن مرخصی بگیرن؟ اینا رو فراموش نکنید!

گفتیم که مرخصی یه امتیازه و همه نمیتونن ازش استفاده کنن. یه سری از زندانی ها هستن که بخاطر نوع جرم یا سوابقشون، از مرخصی محروم میشن. این موارد رو خیلی خوب به خاطر بسپارید تا انتظارات بی مورد نداشته باشید:

• محکومان به جرایم سنگین خاص: کسانی که محکوم به اعدام، حبس ابد یا جرایم خیلی سنگین مثل جرایم تروریستی، امنیتی یا جاسوسی هستن، معمولاً نمیتونن مرخصی بگیرن. البته، «معمولاً» به این معنی نیست که غیرممکنه؛ گاهی با دستور ویژه رئیس قوه قضائیه، ممکنه تو موارد خاصی مرخصی داده بشه، ولی این اتفاق خیلی نادره.
• زندانیانی که سابقه فرار یا عدم بازگشت دارن: اگه یه زندانی قبلاً از زندان فرار کرده باشه یا از مرخصی قبلی به موقع برنگشته باشه، دیگه نمیتونه به راحتی مرخصی بگیره. این رفتار نشون دهنده عدم اعتماد به زندانیه و باعث میشه مراجع قضایی دیگه بهش اعتماد نکنن.
• متهمانی که هنوز حکم قطعی ندارن: همونطور که قبلاً گفتیم، فقط محکومین میتونن مرخصی بگیرن. اگه کسی هنوز تو بازداشت موقته و حکمش قطعی نشده، حق مرخصی نداره.
• زندانیانی که تخلفات انضباطی زیادی دارن: اگه زندانی تو محیط زندان دائم در حال ایجاد مشکل، بی نظمی و تخلف باشه، طبیعتاً امتیاز رفتار حسنه رو از دست میده و از گرفتن مرخصی محروم میشه.

کی مرخصی رو صادر می کنه و چقدر طول می کشه؟

خب، حالا که فهمیدیم کی میتونه مرخصی بگیره و کی نمیتونه، سوال اینه که این مرخصی رو چه کسی صادر می کنه و اصلاً چقدر طول می کشه؟

مقام صادرکننده:

به طور کلی، فرایند صدور مرخصی با پیشنهاد رئیس زندان شروع میشه. رئیس زندان با توجه به رفتار زندانی و شرایطی که داره، پیشنهاد میده که به این فرد مرخصی داده بشه. بعد این پیشنهاد به دست قاضی اجرای احکام کیفری میرسه. قاضی اجرای احکام کسیه که باید پرونده رو بررسی کنه و دستور مرخصی رو صادر یا رد کنه. در موارد خیلی خاص و برای مرخصی های طولانی مدت یا حساس، ممکنه نیاز به موافقت دادستان یا حتی رئیس کل دادگستری استان هم باشه. رئیس قوه قضائیه هم در مناسبت های خاص (مثلاً دو بار در سال) میتونه به صورت ویژه بخشنامه هایی برای مرخصی زندانیان صادر کنه.

مدت زمان مرخصی:

مدت زمان استاندارد مرخصی بر اساس آیین نامه سازمان زندان ها، معمولاً حداکثر ۳ روز در ماه هست. یعنی یه زندانی میتونه هر ماه ۳ روز مرخصی بگیره. اما این قانون یه سری استثنائات هم داره:

• موارد خاص: تو شرایط اضطراری مثل بیماری حاد یا فوت بستگان درجه یک (پدر، مادر، همسر، فرزند) یا ازدواج فرزندان، مدت مرخصی میتونه تا ۵ روز هم افزایش پیدا کنه، البته با تشخیص دادستان.
• مرخصی های ویژه و مناسبتی: تو مناسبت های خاص مثل عید نوروز یا دهه فجر، بخشنامه هایی صادر میشه که میتونه مدت مرخصی رو تا ۷ روز یا حتی ۱۵ روز هم افزایش بده. این مرخصی ها معمولاً در طول سال، چندین نوبت (با فاصله زمانی معقول) به زندانیان واجد شرایط داده میشه.
• امکان تمدید: اگه شرایط خاصی پیش بیاد، مثلاً بیماری زندانی طولانی بشه یا کارای مربوط به جلب رضایت شاکی خصوصی نیاز به زمان بیشتری داشته باشه، امکان تمدید مرخصی هم وجود داره. البته تمدید مرخصی هم با تأیید و دستور مقام قضایی صورت می گیره و باید دلیل قانع کننده ای براش وجود داشته باشه.

وثیقه لازمه یا نه؟ چجوری میشه وثیقه گذاشت؟

یکی از بزرگترین دغدغه های خانواده ها موقع درخواست مرخصی، همین بحث وثیقه است. خب، طبیعیه که وقتی یه زندانی برای مدت مشخصی از زندان خارج میشه، مراجع قضایی نیاز به یه تضمین دارن که اون فرد حتماً به موقع برگرده. اینجا پای وثیقه میاد وسط.

چرا وثیقه مهمه؟

وثیقه یا کفالت، در واقع یه جور تضمینه. تضمین اینکه زندانی تو موعد مقرر برمی گرده و اگه برنگرده، یه سری تبعات مالی و قانونی برای وثیقه گذار یا کفیلش پیش میاد. اینجوری، هم زندانی حس مسئولیت پذیری بیشتری پیدا می کنه و هم مراجع قضایی خاطرشون جمعه که کسی بیخودی از مرخصی سوءاستفاده نمی کنه.

انواع وثیقه:

وثیقه میتونه به چند شکل مختلف باشه:

1. وثیقه ملکی: یکی از رایج ترین انواع وثیقه است. تو این حالت، سند یه ملک (خونه، زمین، مغازه) به عنوان تضمین به دادگاه ارائه میشه.
2. وثیقه نقدی: یعنی یه مبلغ پول به حساب دادگستری واریز میشه و تا زمان برگشت زندانی، تو اون حساب میمونه.
3. ضمانت نامه بانکی: یه جور ضمانت از طرف بانکه که نشون میده شما توانایی پرداخت مبلغ وثیقه رو دارید.
4. کفالت معتبر: تو این حالت، یه شخص دیگه (کفیل) با ارائه فیش حقوقی معتبر، جواز کسب یا سند ملکی، مسئولیت بازگشت زندانی رو به عهده می گیره. اگه زندانی برنگرده، کفیل باید جوابگو باشه و ممکنه مجبور بشه مبلغ کفالت رو پرداخت کنه.

نحوه تعیین میزان وثیقه:

میزان وثیقه رو مقام قضایی (معمولاً قاضی اجرای احکام) تعیین می کنه. این مبلغ بسته به عوامل مختلفی فرق می کنه، مثلاً: نوع جرمی که زندانی مرتکب شده، مدت زمان مرخصی، سوابق قبلی زندانی و حتی میزان مجازاتش. هرچی جرم سنگین تر باشه یا مدت مرخصی طولانی تر، مبلغ وثیقه هم بیشتر میشه.

چجوری وثیقه ارائه کنیم؟

بعد از اینکه قاضی دستور مرخصی رو صادر کرد و مبلغ وثیقه رو تعیین کرد، شما باید مدارک مربوط به وثیقه (سند ملک، فیش واریزی، فیش حقوقی کفیل و …) رو به دادسرا یا دادگاه ارائه بدید. بعد از بررسی و تأیید مدارک، مراحل اداری انجام میشه و بعد از اون، زندانی میتونه به مرخصی بره.

اگه وثیقه نداشتیم، چاره چیه؟

بعضی وقتا پیش میاد که خانواده زندانی واقعاً نمیتونن وثیقه مناسب رو جور کنن. تو این شرایط، قانون یه راهکار جایگزین هم داره. اگه زندانی نتونه وثیقه یا کفیل ارائه بده، میتونه تحت مراقبت مأموران، برای مدت مشخصی (مثلاً یک روز در ماه و حداکثر ۱۰ ساعت) به مرخصی بره. این مرخصی معمولاً برای سرکشی به امور مهم خانوادگیه و زندانی باید تحت نظارت مأمورین باشه.

قدم به قدم: چجوری برای زندانی مرخصی بگیریم؟ (راهنمای عملی)

رسیدیم به بخش عملی کار! حالا که تمام پیش نیازها رو میدونیم، بیاین ببینیم قدم به قدم باید چیکار کنیم تا برای زندانی مرخصی بگیریم. این یه راهنمای گام به گامه که از اول تا آخر، مراحل رو بهتون توضیح میده:

مرحله اول: مدارک رو جمع کن!

قبل از هر اقدامی، باید بدونیم چی لازم داریم. آماده سازی مدارک یکی از مهم ترین قدم هاست که اگه درست انجام نشه، روند کار رو طولانی می کنه. این مدارک شامل:

• مدارک شناسایی زندانی (کارت ملی و شناسنامه).
• مدارک شناسایی متقاضی (شما به عنوان خانواده یا وکیل).
• مستنداتی که دلیل درخواست مرخصی رو نشون بده. مثلاً اگه برای بیماری میخواید، گواهی پزشکی معتبر از دکتر یا بیمارستان. اگه برای فوت، گواهی فوت. اگه برای ازدواج فرزند، سند ازدواج و … .
• اگه شاکی خصوصی هست، مدارک مربوط به اون و در صورت امکان، رضایت نامه کتبی از شاکی.
• گاهی ممکنه گواهی عدم سوءپیشینه برای متقاضی یا حتی زندانی لازم باشه.

مرحله دوم: برو سراغ مددکار یا رئیس زندان!

بعد از اینکه مدارک رو آماده کردید، اولین جایی که باید برید، واحد مددکاری زندان یا دفتر رئیس زندانه. اونجا باید درخواست شفاهی و بعد کتبی خودتون رو مطرح کنید. معمولاً فرم های مخصوص درخواست مرخصی وجود داره که باید اونا رو پر کنید. مددکار اجتماعی زندان هم میتونه خیلی کمکتون کنه و راهنمایی های اولیه رو بهتون بده؛ از مشورت باهاش غافل نشید.

مرحله سوم: درخواستت رو ثبت کن!

بعد از اینکه فرم درخواست رو پر کردید و مدارک رو تحویل دادید، درخواست شما تو سیستم داخلی زندان ثبت میشه و برای بررسی های بیشتر به مرجع قضایی مربوطه، یعنی قاضی اجرای احکام کیفری ارجاع داده میشه. حواستون باشه که شماره پیگیری دریافت کنید تا بتونید وضعیت درخواستتون رو دنبال کنید.

مرحله چهارم: قاضی پرونده رو بررسی می کنه!

قاضی اجرای احکام، درخواست شما رو دریافت می کنه و بعدش شروع به بررسی پرونده زندانی می کنه. تو این مرحله، رفتار و سوابق زندانی داخل زندان، نوع جرمی که مرتکب شده، میزان حبسی که گذرونده و اینکه آیا شرایط عمومی مرخصی رو داره یا نه، همگی مورد ارزیابی قرار می گیرن. اگه زندانی رفتار خوبی داشته باشه، این مرحله راحت تر طی میشه.

مرحله پنجم: حکم مرخصی صادر میشه (اگه همه چی اوکی باشه)!

اگه قاضی با درخواست مرخصی موافقت کنه، دستور مرخصی رو صادر می کنه. تو همین دستور، میزان وثیقه یا نوع کفالت هم مشخص میشه. رأی قاضی هم به زندان و هم به خانواده زندانی ابلاغ میشه.

مرحله ششم: وثیقه رو جور کن!

حالا که دستور مرخصی اومده و مبلغ وثیقه هم مشخص شده، باید دست به کار بشید و وثیقه یا کفالت رو جور کنید. همونطور که قبلاً گفتیم، این میتونه وثیقه ملکی، نقدی یا کفالت باشه. مدارک وثیقه رو باید به دادسرا یا دادگاه مربوطه ببرید و مراحل اداری اون رو تکمیل کنید. این مرحله ممکنه یه خورده زمان بر باشه، پس صبور باشید.

مرحله هفتم: خداحافظی با سلول، سلام به آزادی موقت!

بعد از اینکه وثیقه جور شد و مراحل اداریش تموم شد، هماهنگی های نهایی با زندان انجام میشه. بعد از اون، زندانی شما میتونه برای مدت مشخص شده، از زندان خارج بشه و به مرخصی بره. تو این مرحله، به زندانی تاریخ دقیق برگشت به زندان رو اعلام می کنن که خیلی مهمه که این تاریخ رو دقیقاً به خاطر داشته باشه و به موقع برگرده.

اگه زندانی از مرخصی برنگرده چی میشه؟ دردسرهای بزرگ!

مرخصی یه امتیاز خیلی خوبه، اما یه مسئولیت بزرگی هم با خودش میاره. هم برای خود زندانی و هم برای خانواده اش و کسی که وثیقه گذاشته. اگه زندانی بعد از مرخصی، تو تاریخ مشخص شده به زندان برنگرده، دردسرهای بزرگی پیش میاد که ممکنه عواقب جبران ناپذیری داشته باشه:

• صدور فوری حکم جلب: اولین و سریع ترین اتفاق، صدور حکم جلب برای زندانی متواریه. یعنی پلیس وظیفه داره که زندانی رو پیدا کنه و دوباره به زندان برگردونه.
• ضبط وثیقه: اگه وثیقه ملکی یا نقدی گذاشته باشید، مقام قضایی دستور ضبط وثیقه رو صادر می کنه. این یعنی اون ملک یا مبلغ نقدی دیگه متعلق به شما نیست و به نفع دولت ضبط میشه.
• مسئولیت قانونی کفیل: اگه کسی کفالت زندانی رو به عهده گرفته باشه، حالا نوبت اون کفیل شده که جوابگو باشه. ممکنه مجبور بشه مبلغ کفالت رو پرداخت کنه یا حتی مورد پیگرد قانونی قرار بگیره.
• ثبت سابقه منفی و محرومیت دائمی از مرخصی: این یکی از بدترین عواقبشه. فرار از مرخصی یا عدم بازگشت به موقع، یه لکه سیاه تو پرونده زندانی محسوب میشه و برای همیشه از گرفتن هر نوع مرخصی بعدی محروم میشه.
• امکان افزایش مدت حبس یا تعیین مجازات جدید: این رفتار، خودش یه جرم محسوب میشه و ممکنه دادگاه علاوه بر مجازات قبلی، حکم به افزایش مدت حبس یا تعیین مجازات جدید برای زندانی متواری بده.

پس خیلی مهمه که هم خود زندانی و هم خانواده اش، به زمان برگشت از مرخصی خیلی دقت کنن و اجازه ندن این امتیاز خوب، تبدیل به یه کابوس بشه.

برگشتن به موقع از مرخصی، نشون دهنده مسئولیت پذیری زندانیه و باعث میشه مراجع قضایی بهش اعتماد کنن و برای مرخصی های بعدی هم شانس داشته باشه. این یه امتحان بزرگه که نباید ازش سرسری گذشت.

چند تا نکته مهم و دوستانه برای اینکه مرخصی راحت تر جور بشه!

تا اینجا همه چیز رو درباره مرخصی زندانی گفتیم. اما خب، همیشه یه سری نکات و توصیه های دوستانه هم هست که میتونه روند کار رو براتون راحت تر کنه و شانس موفقیت رو بالا ببره. اینا رو گوشه ذهنتون داشته باشید:

• همیشه با قوانین به روز باشید: قوانین زندان و بخشنامه های مربوط به مرخصی ممکنه تغییر کنن. سعی کنید همیشه از آخرین بخشنامه ها، مخصوصاً برای سال جاری (مثلاً ۱۴۰۴)، اطلاع داشته باشید. میتونید این اطلاعات رو از واحد مددکاری زندان یا وکلای متخصص بپرسید.
• رفتار مناسب زندانی، کلید طلایی: تأثیر رفتار خوب زندانی داخل زندان رو دست کم نگیرید. رعایت نظم، شرکت تو برنامه های اصلاحی و تربیتی، و نداشتن هیچگونه تخلف انضباطی، مستقیماً روی تصمیم قاضی و گرفتن امتیازات برای مرخصی تأثیر میذاره. این یه جورایی مثل کارنامه زندانیه!
• اهمیت مشاوره حقوقی: پرونده های حقوقی، مخصوصاً اونایی که مربوط به زندان میشن، میتونن خیلی پیچیده باشن. اگه احساس می کنید که پرونده شما خاصه، یا تو روند درخواست مرخصی به مشکل خوردید، حتماً از یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص کمک بگیرید. اونا میتونن بهترین راهنمایی ها رو بهتون بدن و حتی روند پیگیری رو براتون انجام بدن.
• صبر و پیگیری مستمر: کارهای اداری تو هر سیستمی، مخصوصاً سیستم قضایی، ممکنه زمان بر باشن. پس صبور باشید و در عین حال، پیگیری های لازم رو انجام بدید. البته نه در حدی که باعث مزاحمت بشه!
• رعایت دقیق مهلت بازگشت: این رو بارها گفتیم، ولی ارزش تکرار داره. زندانی باید دقیقاً سر موعد به زندان برگرده. حتی یک ساعت تأخیر هم میتونه عواقب بدی داشته باشه و کل زحماتتون رو به باد بده.
• نحوه اعتراض به رد درخواست مرخصی: اگه درخواست مرخصی زندانی رد شد، ناامید نشید. تو بعضی موارد، امکان اعتراض به این تصمیم وجود داره. وکیلتون میتونه راهنمایی کنه که آیا تو مورد شما امکان اعتراض هست و چطور باید این کار رو انجام بدید.

نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم تمام جنبه های گرفتن مرخصی برای زندانی رو بررسی کردیم. دیدید که مرخصی یه جورایی یه پل ارتباطی بین دنیای داخل و بیرون زندانه و میتونه نقش مهمی تو بازپروری و حفظ سلامت روان زندانی و خانواده اش داشته باشه. اما مثل هر امتیاز دیگه ای، شرایط و مسئولیت های خاص خودش رو هم داره.

مهم ترین چیزی که باید همیشه یادتون باشه اینه که آگاهی از قوانین، پیگیری درست و داشتن رفتار مسئولانه (هم از طرف زندانی و هم از طرف خانواده) می تونه شانس گرفتن مرخصی رو خیلی بیشتر کنه. پس از راهنمایی های این مقاله استفاده کنید، اگه لازم شد از مشاور حقوقی کمک بگیرید و با صبر و امید، این مسیر رو طی کنید. قطعاً بودن کنار عزیزانتون برای یه مدت کوتاه، ارزش این همه تلاش رو داره. امیدواریم هیچوقت تو این موقعیت ها قرار نگیرید، اما اگه قرار گرفتید، بدونید که تنها نیستید و همیشه راهی برای پیگیری هست.