نمونه دادخواست مطالبه ثمن معامله شفاهی

معاملات شفاهی می توانند در دنیای پرمشغله ما اتفاق بیفتند، اما اگر بعد از تحویل کالا یا ارائه خدمت، پولتان (ثمن معامله) را دریافت نکرده اید، جای نگرانی نیست؛ چون قانون حق شما را به رسمیت می شناسد و با تنظیم یک دادخواست مطالبه ثمن معامله شفاهی، می توانید حق تان را پیگیری کنید. این مقاله راهنمایی جامع برای شماست تا بدانید چطور معامله شفاهی تان را اثبات کرده و پولتان را پس بگیرید.

تاحالا شده یه چیزی رو به یکی بفروشی یا خدمتی بهش بدی، ولی پای پول که می رسه، طرف بزنه زیرش؟ یا از روی اعتماد حرفی معامله ای کنی و بعداً پشیمون بشی که چرا کاغذی ننوشتی؟ این داستان برای خیلی ها پیش میاد، مخصوصاً تو روابط دوستانه یا خانوادگی. وقتی پای معامله های شفاهی وسط میاد، خیلی ها فکر می کنن چون نوشته ای وجود نداره، نمی تونن کاری از پیش ببرن. اما این فکر کاملاً اشتباهه!

واقعیت اینه که معاملات شفاهی هم مثل معاملات کتبی، اعتبار قانونی دارن. فقط یه تفاوت اساسی دارن: اثباتشون تو دادگاه یه خورده قلق داره. نگران نباشید، تو این مقاله قراره گام به گام با هم یاد بگیریم چطور از اون اعتماد اولیه تون دفاع کنید و پولتون رو از طرف مقابل بگیرید. از اینکه اصلاً معامله شفاهی چیه تا چطور تو دادگاه ثابتش کنی و در نهایت، یه نمونه دادخواست کامل و جامع بهتون میدم که کارتون رو راه بندازه. پس اگه پولتون تو یه معامله شفاهی گیر کرده، این مقاله دقیقاً برای شماست.

معامله شفاهی چیه و اصلاً قانونیه؟

بیایید از اول شروع کنیم. معامله شفاهی یا عقد شفاهی، همونطور که از اسمش پیداست، قراردادیه که فقط با حرف زدن و توافق زبانی بین دو طرف انجام میشه و خبری از کاغذ و خودکار و امضا نیست. مثلاً شما به دوستت میگی «این ماشین رو بهت ۱۰۰ میلیون می فروشم»، اونم میگه «باشه، قبول». این خودش یه معامله شفاهیه.

حالا سوال اصلی اینه که آیا این جور معامله ها از نظر قانون اعتبار دارن؟ جواب اینه: بله، کاملاً معتبرن! قانون مدنی ما، خصوصاً ماده ۱۰ و ۳۳۸، دست رو باز گذاشته و میگه قراردادهای خصوصی بین افراد، تا وقتی که مخالف صریح قانون نباشن، معتبر و لازم الاجرا هستن. یعنی اگه تو حرفاتون، شرایط اصلی یک معامله درست و حسابی رو رعایت کرده باشید، این معامله قانونیه.

شرط های اصلی که یه معامله شفاهی رو درست و حسابی می کنه

هر معامله ای، چه کتبی و چه شفاهی، برای اینکه درست و قانونی باشه، باید چندتا شرط اساسی رو داشته باشه:

• قصد و رضا: یعنی هم شما و هم طرف مقابل، واقعاً قصد انجام اون معامله رو داشته باشید و از ته دل راضی باشید. اگه یکی رو زور کرده باشن یا حواسش نباشه، معامله درست نیست.
• اهلیت: دو طرف معامله باید بالغ، عاقل و رشید باشن. یعنی بتونن نفع و ضرر خودشون رو تشخیص بدن و بچگی نکنن.
• موضوع معین: باید دقیقاً مشخص باشه که چی رو می خواید معامله کنید. مثلاً اگه ماشینه، مدلش، رنگش، و اگه ممکنه، شماره پلاک یا شاسی. اگه قراره خدمتی انجام بشه، نوع و حدود اون خدمت باید روشن باشه.
• جهت مشروع: هدف از معامله نباید خلاف قانون یا شرع باشه. مثلاً خرید و فروش مواد مخدر، باطل و غیرقانونیه.

بگو مگوهای خوب و بد معامله شفاهی

معامله شفاهی مزایا و معایب خاص خودش رو داره:

• مزایا: سرعت بالا، راحتی، و عدم نیاز به تشریفات اداری. برای معاملات کوچیک و روزمره خیلی کاربردیه.
• معایب: اینجاست که کار گره می خوره! مهم ترین عیبش، سختی اثبات تو دادگاهه. اگه یکی از طرفین منکر بشه، شما باید با مدارک و شواهد ثابت کنید که همچین معامله ای واقعاً اتفاق افتاده. اینجاست که ممکنه خیلی اذیت بشید و وقت و پول زیادی صرف کنید.

پس با اینکه قانون معاملات شفاهی رو به رسمیت می شناسه، اما همیشه توصیه می کنیم برای معاملات مهم و با ارزش، حتماً یه قرارداد کتبی تنظیم کنید. چرا که به قول معروف «حرف، باد هواست» و سند، محکم کاریه!

قبل از اینکه پولتو بگیری، چطور معامله رو ثابت کنی؟ (گام اول و اساسی)

خب، تا اینجا فهمیدیم معامله شفاهی از نظر قانونی معتبره. حالا فرض کنید شما ماشینتون رو به یکی فروختید یا یه پروژه براش انجام دادید و اون آقا یا خانم از پرداخت پولش خودداری می کنه. اولین قدم، قبل از اینکه به فکر گرفتن پول باشید، اینه که ثابت کنید اصلاً همچین معامله ای اتفاق افتاده. این یه پیش نیاز حیاتیه. بدون اثبات معامله، اصلاً نمی تونید پولی رو مطالبه کنید.

ابزارهای قانونی برای اثبات معامله شفاهی (همون ادله اثبات دعوا به زبون خودمونی)

برای اینکه تو دادگاه ثابت کنید معامله ای بین شما و طرف مقابل بوده، باید از «ادله اثبات دعوا» استفاده کنید. اینها همون ابزارها و مدارکی هستن که قاضی رو قانع می کنن. مهم ترینشون اینا هستن:

اقرار: حرف خود طرف! (پیامک، ایمیل، حرف زدن)

اقرار یعنی خود طرف مقابل، چه تو دادگاه و چه بیرون از دادگاه، اعتراف کنه که معامله ای صورت گرفته. این قوی ترین دلیله. اقرار می تونه به شکل های مختلف باشه:

• اقرار کتبی: مثلاً یه پیامک، ایمیل، یا حتی یه نامه که توش به معامله اشاره شده. اینها خیلی محکم هستن.
• اقرار شفاهی: اگه طرف تو جمع یا پیش کسی که بعداً می تونه شهادت بده، به معامله اعتراف کرده باشه.
• اقرار ضمنی: مثلاً اگه بعد از معامله، طرف کالا رو تحویل گرفته یا ازش استفاده کرده و این خودش نشون دهنده قبول معامله ست.

یه نکته مهم: هرچی مدرک کتبی از اقرار طرف داشته باشید (مثلاً چت واتساپ یا تلگرام)، کارتون راحت تره. اینها رو حتماً حفظ کنید.

شهادت شهود: رفقا و آشناهایی که شاهد بودن

اگه موقع معامله، افرادی حضور داشتن و شاهد حرف های شما و طرف مقابل بودن، شهادت اونها می تونه خیلی بهتون کمک کنه. اما شهادت شهود هم شرایط خاص خودش رو داره:

• شرایط قانونی شهود: شهود باید عاقل، بالغ، عادل (یعنی سابقه خلافکاری نداشته باشن)، ذی نفع نباشن (یعنی خودشون از این معامله نفعی نبرن) و با هیچ کدوم از طرفین دشمنی یا خویشاوندی خیلی نزدیک نداشته باشن که به نفع یکی شهادت بدن.
• چرا حرف شاهد مهمه؟ تو دعاوی شفاهی، شهادت شهود یکی از اصلی ترین راه های اثباته، چون نوشته ای در کار نیست. اگه چندتا شاهد معتبر داشته باشید که حرفاشون با هم هماهنگ باشه، قاضی معمولاً حرفشون رو قبول می کنه.

سعی کنید شهودتون رو دقیقاً به یاد بیارید و مشخصات کاملشون رو داشته باشید. حتی بهتره قبل از دادگاه، حرفاشون رو مرور کنید که دچار تناقض نشن.

امارات قضایی: از فیش بیعانه تا فیلم دوربین مداربسته

امارات قضایی یعنی نشانه ها و قرائنی که به قاضی کمک می کنه تا واقعیت رو کشف کنه. اینها ممکنه مستقیماً معامله رو ثابت نکنن، ولی پازل رو کامل می کنن و به قاضی برای رسیدن به «علم» کمک می کنن:

• فیش واریزی بیعانه یا قسمتی از ثمن: اگه حتی یه کوچولو از پول رو به حسابتون واریز کرده باشن، فیشش میشه یه مدرک عالی.
• تحویل و تسلیم کالا/خدمت: اگه شما کالا رو تحویل دادید یا خدمتی رو ارائه کردید، ولی پولشو نگرفتید، این خودش یه اماره قویه. مثلاً ماشین رو تحویل دادید و پلاک شده به اسم طرف.
• تصرف: اگه خریدار بعد از معامله، ملک یا کالا رو تصرف کرده و ازش استفاده می کنه.
• فیلم و صوت: اگه فیلم یا صدای ضبط شده ای دارید که توش به معامله اشاره شده، خیلی می تونه کمک کننده باشه. البته برای اعتبار اینها، باید اثبات بشه که ساختگی نیستن.
• پرینت مکالمات: پرینت تماس ها یا پیامک های ارسالی/دریافتی (با دستور دادگاه از مخابرات گرفته میشه) می تونه نشون بده که شما در مورد معامله با هم در ارتباط بودید.
• گزارش کارشناسی: اگه اختلاف روی قیمت یا کیفیت کالا باشه، نظر کارشناس رسمی دادگستری می تونه خیلی مهم باشه.
• اظهارنامه قضایی: اگه قبل از دادخواست، اظهارنامه ای برای طرف فرستاده باشید و ازش مطالبه کرده باشید، این هم خودش یه مدرکه که نشون میده شما پیگیر حق خودتون بودید.

سوگند: آخرین تیر ترکش!

سوگند یا قسم خوردن، معمولاً آخرین راه حله و وقتی به کار میاد که هیچ مدرک و شاهد دیگه ای ندارید. در این حالت، قاضی از یکی از طرفین میخواد که قسم بخوره. اگه کسی از روی عمد قسم دروغ بخوره، گناه بزرگی کرده و مجازات داره.

علم قاضی: اون حسی که قاضی رو مطمئن می کنه

در نهایت، علم قاضی از همه اینها بالاتره. اگه قاضی با کنار هم گذاشتن تمام مدارک، شهادت شهود، امارات و قرائن، مطمئن بشه که معامله ای اتفاق افتاده، حتی بدون یک مدرک کتبی هم می تونه حکم صادر کنه.

چطور مدارک رو جمع و جور کنی و مرتب نگه داری؟

از همین الان شروع کنید به جمع آوری هر چیزی که ممکنه به دردتون بخوره. پیامک ها، چت ها، فیش ها، اسم و آدرس شهود، هرچیزی که به نوعی با این معامله ربط پیدا می کنه. این مدارک رو منظم کنید تا موقع تنظیم دادخواست یا حضور در دادگاه، سردرگم نشید.

حالا نوبت گرفتن پوله! (مطالبه ثمن) – گام دوم

فرض کنیم که موفق شدید وقوع معامله شفاهی رو در دادگاه ثابت کنید. تبریک! حالا نوبت به گام دوم می رسه: گرفتن پولتون، یعنی مطالبه ثمن معامله. وقتی اثبات شد که معامله ای وجود داشته، فروشنده یا ارائه دهنده خدمت حق داره پول خودش رو دریافت کنه.

طبق قانون، وقتی شما کالایی رو تحویل میدی یا خدمتی رو ارائه می کنی، طرف مقابل موظفه که پول اون رو بپردازه. اگه این کار رو نکنه، شما می تونی از طریق دادگاه حق خودت رو بگیری. مواد ۳۶۲ و ۳۹۴ قانون مدنی این حق رو به فروشنده میده.

مطالبه اصل پول معامله (ثمن)

اولین و اصلی ترین خواسته ی شما، پرداخت همون پولی هست که سرش توافق کرده بودید. اگه مبلغ معامله شفاهی از قبل مشخص بوده، شما همون مبلغ رو مطالبه می کنید. اما اگه قیمتی مشخص نشده بوده (که معمولاً تو معاملات شفاهی کمتر پیش میاد)، باید درخواست کارشناسی بدی تا کارشناس دادگستری قیمت عرفی کالا یا خدمت رو تعیین کنه.

خسارت تاخیر تادیه: دیرکرد پولت رو هم بگیر!

این یکی از مهم ترین بخش های مطالبه پوله که خیلی ها ازش غافل میشن. اگه طرف مقابل پول شما رو سر موقع نداده، شما علاوه بر اصل پول، می تونی خسارت دیرکرد (یا همون خسارت تاخیر تادیه) رو هم ازش بگیری. یعنی به خاطر اینکه پول شما رو دیر داده، باید به نوعی غرامت بده. مواد ۵۱۵ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی این حق رو به شما میده.

• شرایط و نحوه حساب کتابش: برای مطالبه خسارت تاخیر تادیه، چندتا شرط لازمه:
  1. باید اصل دین (پول) از نوع وجه رایج (ریال یا تومان) باشه.
  2. طلب شما حال شده باشه، یعنی موعد پرداختش رسیده باشه و طرف باید پرداخت می کرده.
  3. طرف مقابل باید توانایی پرداخت رو داشته باشه (متمکن باشه) ولی از پرداخت خودداری کرده باشه.
  4. شما باید درخواست خسارت تاخیر تادیه رو تو دادخواستت مطرح کرده باشی.

معمولاً خسارت تاخیر تادیه از تاریخ مطالبه شما (مثلاً تاریخ ارسال اظهارنامه یا تاریخ ثبت دادخواست) تا زمان پرداخت کامل پول، بر اساس شاخص بانک مرکزی محاسبه میشه. این مبلغ می تونه قابل توجه باشه، پس حتماً تو دادخواستتون قیدش کنید.

خسارات دیگه: وکیل و هزینه های دادگاه

وقتی مجبور میشی برای گرفتن حق خودت بری دادگاه، کلی هزینه متحمل میشی. خبر خوب اینه که می تونی همه این هزینه ها رو هم از طرف مقابل بگیری. این هزینه ها شامل:

• هزینه دادرسی: پولی که برای ثبت دادخواست و مراحل قانونی پرداخت می کنید.
• حق الوکاله وکیل: اگه وکیل گرفته باشید، دستمزد وکیل رو هم می تونید مطالبه کنید.
• هزینه های کارشناسی: اگه به کارشناسی نیاز بوده باشه.
• هزینه های ابطال تمبر: پولی که برای تمبرهای دادگستری پرداخت میشه.

همه ی اینها رو تو قسمت «خواسته» دادخواستتون بنویسید تا دادگاه حکم به پرداخت اونها بده.

میشه معامله شفاهی رو فسخ کرد؟ (شرایطش چیه؟)

علاوه بر مطالبه ثمن، در بعضی موارد ممکنه بتونید معامله شفاهی رو هم فسخ کنید. این حالت معمولاً زمانی پیش میاد که طرف مقابل پول رو پرداخت نکرده باشه و شرایط قانونی «خیار تاخیر ثمن» یا «خیار غبن» وجود داشته باشه:

• خیار تاخیر ثمن: اگه کالا رو تحویل دادی و سه روز از موعد پرداخت پول گذشته و پول رو نگرفتی، می تونی معامله رو فسخ کنی. (البته این مورد بیشتر در معاملات کالا به کالا کاربرد دارد).
• خیار غبن: اگه متوجه بشی که تو معامله خیلی ضرر کردی و قیمت معامله با قیمت واقعی خیلی فاصله داشته، می تونی درخواست فسخ بدی.

اما برای مطالبه ثمن، معمولاً نیازی به فسخ معامله نیست. شما می تونی همونطور که معامله پابرجاست، پولت رو بخوای.

نمونه دادخواست جامع مطالبه ثمن معامله شفاهی (آماده برای شما)

این بخش قلب مقاله ست. حالا که با مبانی قانونی و روش های اثبات و مطالبه آشنا شدی، وقتشه که یک نمونه دادخواست کامل و عملی رو ببینیم که چطور تنظیم میشه. این نمونه رو می تونی الگو قرار بدی و با جزئیات پرونده خودت پرش کنی. حواست باشه که هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره، پس اگه خیلی پیچیده ست، حتماً با یه وکیل مشورت کن.

عنوان دادخواست: چی باید بنویسی؟

عنوان دادخواست باید گویا و دقیق باشه. برای مطالبه ثمن معامله شفاهی، عنوان مناسب اینه:

اثبات وقوع عقد بیع شفاهی و متعاقباً مطالبه ثمن معامله و خسارات دادرسی

خواهان (تو): مشخصاتت.

اینجا مشخصات کسی رو می نویسیم که ازش طلب داره و دادخواست رو داده (یعنی شما). تمام اطلاعات رو دقیق بنویسید:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• کد ملی
• شماره شناسنامه
• آدرس کامل (خیابان، کوچه، پلاک، واحد، کد پستی)

خوانده (طرف مقابل): مشخصات اون.

اینجا هم مشخصات کسی رو می نویسیم که بهش طلبکاریم و باید پول رو بده:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• کد ملی
• شماره شناسنامه
• آدرس کامل (خیابان، کوچه، پلاک، واحد، کد پستی)

وکیل: اگه وکیل داری.

اگه برای پرونده ات وکیل گرفتی، مشخصات کامل وکیل رو هم اینجا باید بنویسی (نام و نام خانوادگی، شماره پروانه، آدرس دفتر). اگه خودت اقدام می کنی، این قسمت رو خالی بگذار.

خواسته: چی می خوای دقیقاً؟

این بخش خیلی مهمه و باید دقیقاً بنویسی که از دادگاه چی می خوای. باید هم اثبات معامله رو بخوای، هم مطالبه ثمن رو و هم خسارات رو. مثل این نمونه:

اثبات وقوع عقد بیع شفاهی مورخ [تاریخ دقیق وقوع معامله، مثلاً 1402/05/20] فیمابین خواهان و خوانده و متعاقباً محکومیت خوانده به پرداخت ثمن معامله به مبلغ [عدد به ریال، مثال: 500,000,000] ریال معادل [عدد به حروف، مثال: پانصد میلیون] تومان بابت فروش/ارائه [موضوع معامله: مثال: یک دستگاه خودرو پراید مدل ۸۸ رنگ سفید، یا ارائه خدمات طراحی وبسایت] به انضمام خسارت تاخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت یا تاریخ امتناع از پرداخت، مثلاً 1402/06/01] لغایت اجرای کامل حکم و کلیه خسارات دادرسی شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت اخذ وکیل).

دلایل و منضمات: مدارکت رو بچین!

اینجا باید تمام مدارک و شواهدی که برای اثبات معامله و حقانیت شما وجود داره رو لیست کنی. هرچیزی که داری و بهش اشاره کردی رو باید ضمیمه دادخواست کنی:

• شهادت نامه شهود (با ذکر اسامی و آدرس کامل شهود در صورت امکان، یا درخواست استماع شهادت شهود در دادگاه).
• استعلام از مراجع مربوطه (مثلاً استعلام از راهور برای تغییر پلاک خودرو، یا استعلام از اداره ثبت اسناد برای وضعیت ملک در صورت لزوم).
• فیش/رسید واریزی (در صورت وجود بیعانه یا پرداخت قسمتی از ثمن).
• پرینت پیامک/مکالمات یا اسکرین شات چت های مربوط به معامله.
• اظهارنامه قضایی ارسالی (اگر قبل از دادخواست فرستاده اید).
• استشهادیه محلی (در صورت لزوم و وجود شهود محلی).
• درخواست تحقیق محلی (از طریق دادگاه).
• درخواست جلب نظر کارشناس جهت تعیین قیمت عرفی (در صورت عدم توافق صریح بر ثمن یا اختلاف در قیمت).
• فاکتور یا پیش فاکتور (اگر وجود داشته).
• هر مدرک دیگری که به اثبات معامله یا طلب شما کمک می کند.

شرح دادخواست: داستانت رو بگو.

این بخش مهم ترین قسمت دادخواست از نظر توضیح ماجراست. باید با زبانی شیوا و کامل، داستان وقوع معامله و اتفاقات بعد از اون رو برای قاضی تعریف کنی. این شرح باید شامل موارد زیر باشه:

• روایت کامل و دقیق از چگونگی وقوع معامله شفاهی: دقیقاً بنویس که معامله کی، کجا، بین چه کسانی و سر چه موضوعی انجام شد. جزئیات توافق بر سر ثمن (پول) و نحوه تحویل مورد معامله رو روشن کن.
• توضیح دلایل عدم تنظیم قرارداد کتبی: مثلاً بگو به خاطر رابطه خویشاوندی، دوستی، اعتماد یا فوریت موضوع، قرارداد کتبی تنظیم نشد. این قسمت به قاضی کمک می کنه تا شرایط رو بهتر درک کنه.
• تشریح مراجعات و اقدامات خواهان برای دریافت ثمن و امتناع خوانده: بنویس که بعد از تحویل کالا یا خدمت، چقدر تلاش کردی پولت رو بگیری؟ چند بار تماس گرفتی یا پیام دادی؟ آیا اظهارنامه فرستادی؟ و طرف مقابل چطور از پرداخت امتناع کرده.
• استناد به مواد قانونی مرتبط: اینجا می تونی به ماده ۱۰، ۳۳۸، ۳۶۲، ۳۹۴ قانون مدنی برای اثبات بیع و مطالبه ثمن، و مواد ۵۱۵، ۵۱۹، ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی برای مطالبه خسارات استناد کنی.
• درخواست اثبات بیع و سپس محکومیت خوانده به پرداخت ثمن و خسارات: در پایان شرح، به صراحت درخواست های خودت رو دوباره تکرار کن.

نحوه تکمیل و ارائه دادخواست به صورت گام به گام:

1. متن دادخواست رو بنویس: با استفاده از همین الگو، اطلاعات مربوط به پرونده خودت رو با دقت پر کن.
2. مدارک رو جمع آوری کن: هرچی مدرک داری، کپی برابر اصلش رو آماده کن. اصل مدارک رو برای جلسه دادگاه نگه دار.
3. به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کن: دادخواست رو باید از طریق این دفاتر ثبت کنی. اونا فرم های لازم رو دارن و تو رو راهنمایی می کنن.
4. هزینه دادرسی رو پرداخت کن: این هزینه بر اساس مبلغ خواسته شما محاسبه میشه.
5. منتظر پیامک دادگاه باش: بعد از ثبت دادخواست، دادگاه تاریخ جلسه رو به شما پیامک می کنه.

فایل دانلود نمونه دادخواست (Word و PDF) به زودی در همین صفحه قرار می گیرد.

چندتا نکته طلایی برای موفقیت تو پرونده های مطالبه ثمن معامله شفاهی در دادگاه

وقتی پای دادگاه و پرونده حقوقی میاد وسط، حتی اگه حق با شما باشه، باید یه سری نکات رو رعایت کنید تا نتیجه دلخواه رو بگیرید. اینها توصیه هاییه که می تونه بهتون تو پرونده مطالبه ثمن معامله شفاهی کمک زیادی کنه:

• اهمیت صداقت و هماهنگی در اظهارات شهود: اگه از شهود کمک می گیرید، حواستون باشه که حرف هاشون باید با هم و با واقعیت هماهنگ باشه. اگه تناقض یا دروغ تو حرفاشون باشه، قاضی بهشون اعتماد نمی کنه و کل پرونده تون زیر سوال میره. قبل از دادگاه، با شهودتون صحبت کنید و وقایع رو مرور کنید تا دچار اشتباه نشن.
• نقش لایحه دفاعیه قوی: یه لایحه دفاعیه خوب، مثل یه نقشه راه برای قاضی عمل می کنه. تو لایحه باید تمام دلایل، مدارک، استدلال های قانونی و خواسته هاتون رو به صورت منظم و حقوقی توضیح بدید. حتی اگه وکیل نداری، خودت می تونی با کمک همین مقاله و مشاوره حقوقی، یه لایحه محکم بنویسی و به دادگاه تقدیم کنی.
• استفاده موثر از کارشناسی دادگستری: گاهی اوقات برای اثبات قیمت کالا یا خدمات، یا تشخیص صحت اماراتی مثل فیلم و صدا، نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری پیدا میشه. اگه قاضی قرار کارشناسی صادر کرد، حتماً همکاری کامل رو با کارشناس داشته باش و هر اطلاعاتی که لازم داره رو در اختیارش بگذار. نظر کارشناس برای قاضی خیلی مهمه.
• اهمیت مشاوره حقوقی پیش از هر اقدام: شاید این مهم ترین نکته باشه. قبل از اینکه بخوای دادخواست بدی یا حتی اظهارنامه بفرستی، حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کن. وکیل می تونه پرونده ات رو بررسی کنه، بهترین راهکار رو بهت نشون بده، از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنه و شانس موفقیتت رو بالا ببره. گاهی اوقات یه مشاوره چند دقیقه ای می تونه از کلی هزینه و دردسر جلوگیری کنه.

«به یاد داشته باشید که در دادگاه، تنها داشتن حق کافی نیست؛ بلکه باید بتوانید حق خود را به درستی و با ارائه مدارک و استدلال های قانع کننده ثابت کنید. اینجاست که دقت، برنامه ریزی و مشورت با متخصصین حقوقی اهمیت پیدا می کند.»

یه پرونده واقعی: چطور دادگاه حکم به مطالبه ثمن معامله شفاهی داد؟

حالا که با تئوری کار آشنا شدیم، بد نیست یه نمونه واقعی رو هم بررسی کنیم تا ببینیم چطور یه پرونده مطالبه ثمن معامله شفاهی تو دادگاه به سرانجام رسیده. این نمونه از روی یک پرونده واقعی الگوبرداری شده، اما با زبانی ساده تر و با تمرکز بر مطالبه ثمن برای شما توضیح داده میشه:

خلاصه پرونده (داستان چی بود؟)

خانم الف و آقای ب زن و شوهر بودن. خانم الف ادعا می کرد که تو سال ۱۳۹۶، یه واحد آپارتمان ۱۱۸ متری رو به صورت شفاهی به همسرش (آقای ب) فروخته. توافق اولیه این بود که آقای ب مبلغ ۲۵۰ میلیون تومان رو به عنوان پول آپارتمان پرداخت کنه. اما با وجود اینکه سند آپارتمان رسماً به نام آقای ب منتقل شده بود (بعداً به نام مادر آقای ب هم شد)، آقای ب از پرداخت پول ملک خودداری می کرد. خانم الف هم مجبور شد دادخواست مطالبه ثمن رو به دادگاه بده.

روند رسیدگی در دادگاه بدوی و تجدیدنظر

در دادگاه بدوی، قاضی بعد از بررسی مدارک و اظهارات شهود خانم الف، به این نتیجه رسید که اظهارات شهود و خواهان با هم کمی تناقض داره (شهود ۲۴۰ میلیون گفته بودن، خواهان ۲۵۰ میلیون) و همچنین اینکه قبلاً هم خانم الف یک بار دیگه برای همین موضوع دادخواستی داده بوده که توش مبلغ دقیقی رو مطالبه نکرده بود و درخواست تعیین قیمت توسط کارشناس رو داده بود. به خاطر همین تناقض ها و سابقه ی پرونده، دادگاه بدوی حکم به بی حقی خانم الف داد.

خانم الف اما دست بردار نبود و به این حکم اعتراض کرد و پرونده به دادگاه تجدیدنظر رفت. تو دادگاه تجدیدنظر، قاضی با دقت بیشتری به جزئیات پرونده نگاه کرد:

• اولاً، مدارک نشون می داد که توالی انتقال سند (از خانم الف به پدرش، دوباره به خانم الف و بعد به آقای ب و مادرش) نشونه بی اعتمادی بین زوجین بوده و صرف انتقال سند به معنی اهدای ملک نیست.
• ثانیاً، مبلغی که تو سند رسمی به عنوان ثمن معامله (حدود ۲۶ میلیون ریال) قید شده بود، کاملاً غیرواقعی و فقط برای فرار از هزینه های دفترخانه و مالیات بوده و عرفاً قیمت واقعی معامله نیست.
• ثالثاً، برگ گواهی مالیاتی هم نشون می داد که مبلغ اعلام شده، ارزش معاملاتی ملک برای محاسبه مالیات بوده و نه ثمن واقعی معامله.
• رابعاً، حتی تو قباله ازدواجشون قید شده بود که آقای ب باید یه آپارتمان به اسم خانم الف تهیه کنه، که نشون می داد خانم الف تو این ملک ذی حق بوده.
• خامساً، دفاعیات آقای ب در مورد عدم حضورش تو تاریخ ادعایی معامله هم با توجه به تاریخ همایش ها و فاصله شهرها، رد شد و احتمال حضورش تو زمان معامله وجود داشت.

دلایل و استدلال دادگاه برای اثبات معامله و حکم به مطالبه ثمن

قاضی دادگاه تجدیدنظر با توجه به تمام این امارات قضایی (نشانه ها و قرائن) و همچنین اظهارات هماهنگ شهود که تو دادگاه تجدیدنظر مجدداً شهادت دادن و مبلغ ۲۴۰ میلیون تومان رو به عنوان ثمن معامله شفاهی اعلام کردن، حکم دادگاه بدوی رو نقض کرد.

دادگاه تجدیدنظر به این نتیجه رسید که معامله شفاهی آپارتمان بین خانم الف و آقای ب به مبلغ ۲۴۰ میلیون تومان واقعاً اتفاق افتاده و آقای ب باید این مبلغ رو به خانم الف پرداخت کنه. علاوه بر این، آقای ب محکوم شد به پرداخت خسارت تاخیر تادیه از تاریخ ثبت دادخواست و همچنین تمام هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل.

نکات آموزنده از این پرونده برای موارد مشابه

این پرونده نکات خیلی مهمی رو به ما یاد میده:

1. تناقضات کوچیک هم مهمه: حتی یه اختلاف ۱۰ میلیونی تو مبلغ خواسته یا اظهارات شهود می تونه تو دادگاه بدوی کار رو خراب کنه، پس دقت خیلی مهمه.
2. امارات قضایی نجات بخش هستن: وقتی سند کتبی نیست، مدارک جانبی مثل نحوه انتقال سند، مبالغ غیرواقعی قید شده تو اسناد رسمی برای فرار مالیاتی، یا حتی توافقات قبلی، می تونه پازل رو برای قاضی تکمیل کنه.
3. شهادت شهود معتبر، معجزه می کنه: اگه شهود مطمئن و هماهنگ داشته باشید، می تونید حتی تو پیچیده ترین پرونده های شفاهی هم موفق بشید.
4. از حق تون ناامید نشید: حتی اگه دادگاه بدوی به ضررتون رأی داد، اگه مطمئنی حق با شماست، از حق تجدیدنظرخواهی استفاده کن. یه قاضی دیگه ممکنه با نگاهی متفاوت، پرونده رو بررسی کنه و به نفع شما حکم بده.

نتیجه گیری: از اعتماد تا قرارداد کتبی – بهترین راه پیشگیری

رسیدیم به انتهای ماجرا. تو این مقاله، با هم دیدیم که معامله شفاهی چیه، چطور از نظر قانونی معتبره و اگه پولتون تو یه معامله شفاهی گیر کرده باشه، چه گام هایی رو باید بردارید تا پولتون رو پس بگیرید. از اثبات اصل معامله گرفته تا مطالبه ثمن و خسارت تاخیر تادیه، همه رو بررسی کردیم و حتی یه نمونه دادخواست جامع هم بهتون دادم که یه راهنمای کامل برای شما باشه.

حالا دیگه می دونید که اگه کسی پولتون رو تو یه معامله شفاهی نداد، بیخیالش نشید! قانون پشت شماست، اما باید بلد باشید چطور از حق خودتون دفاع کنید. جمع آوری دقیق مدارک و شواهد، داشتن شهود معتبر، و تنظیم یک دادخواست حقوقی اصولی، کلید موفقیت شماست.

با اینکه قانون معاملات شفاهی رو معتبر می دونه، اما این پرونده ها همیشه با چالش های زیادی روبرو هستن. دردسرهای دادگاه، زمان بر بودن رسیدگی، و استرس های ناشی از دعواهای حقوقی، چیزهایی نیستن که کسی دوست داشته باشه تجربه شون کنه. بهترین راه برای اینکه هیچ وقت تو این موقعیت ها قرار نگیرید، اینه که:

برای هر معامله ای، چه بزرگ و چه کوچیک، حتماً و حتماً یک قرارداد کتبی تنظیم کنید.

اگه با کسی معامله می کنید، حتی اگه دوست صمیمی یا فامیل نزدیکتونه، همون اول یه برگه بنویسید و تمام جزئیات رو توش قید کنید: چی خرید و فروش میشه؟ به چه قیمتی؟ کی پول پرداخت میشه؟ کی کالا تحویل داده میشه؟ و هر نکته دیگه ای که لازمه. این کار ممکنه اولش یه کوچولو زمان ببره، اما جلوی کلی دردسر و مشکلات آینده رو می گیره. به قول معروف، حساب و کتاب، دوستی رو زیاد می کنه.

و یه توصیه دیگه که هیچ وقت نباید فراموش کنید: قبل از انجام هر معامله مهمی، یا اگه خدای نکرده تو یه مشکل حقوقی گیر کردید، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یه مشاور حقوقی خوب می تونه بهترین راهنمای شما باشه و کمک کنه تا از حق خودتون به بهترین شکل ممکن دفاع کنید.