مشاهده معاملات بلوکی

وقتی در دنیای پرهیجان بورس و فرابورس فعالیت می کنید، مشاهده معاملات بلوکی مثل این می ماند که بتوانید زیر پوست بازار را ببینید و از حرکات بزرگان باخبر شوید. این معاملات حجیم، اگرچه شاید مستقیماً روی قیمت لحظه ای سهم شما اثر نگذارند، اما سیگنال های خیلی مهمی برای آینده قیمت سهم و حتی کل بازار بهمون می دن. یاد گرفتن چطور این معاملات رو پیدا کنیم و تفسیرشون کنیم، بهمون کمک می کنه تصمیم های هوشمندانه تری برای سرمایه گذاریمون بگیریم و توی این بازار پرنوسان، غافلگیر نشیم.

تابلوخوانی، هنر دیدن ریزه کاری های بازار و خوندن اطلاعاتی که روی تابلو معاملاتی نمایش داده می شه، برای هر معامله گری مثل یک قطب نماست. معاملات بلوکی هم یکی از مهم ترین ستاره های این نقشه راه هستن. اگه بتونیم خوب تحلیلشون کنیم، کلی جلو می افتیم. فرض کنید یک بازیگر بزرگ بازار، تصمیم می گیره حجم زیادی از سهام یک شرکت رو بخره یا بفروشه. این حرکت معمولی نیست و حتماً هدفی پشتش هست، مثلاً تغییر توی مدیریت، یا حتی یه بازی برای بالا بردن قیمت سهم. اینجاست که اهمیت مشاهده معاملات بلوکی خودش رو نشون می ده. توی این مقاله، با هم می ریم سراغ همه چیز درباره معاملات بلوکی؛ از اینکه اصلاً چی هستن و چه ویژگی هایی دارن، تا اینکه چطور می تونیم تو سایت TSETMC و بقیه پلتفرم ها پیداشون کنیم و ازشون برای تصمیم گیری های هوشمندانه تر استفاده کنیم.

معاملات بلوکی چیست؟ (آشنایی با مفهوم)

اصلاً معاملات بلوکی یعنی چی؟ بگذارید یه مثال ساده بزنم. تصور کنید یه شرکت خیلی بزرگ کلی سهام داره و یه نفر یا یه نهاد، می خواد بخش خیلی زیادی از این سهام رو بخره یا بفروشه. انقدر زیاد که اگه بخواد توی بازار عادی این کار رو بکنه، کل بازار بهم می ریزه و قیمت سهم، حسابی بالا و پایین می شه. برای اینکه این اتفاق نیفته، بورس یه راه جداگانه برای این جور معاملات بزرگ گذاشته که بهش می گیم معاملات بلوکی.

پس معاملات بلوکی یعنی خرید و فروش حجم خیلی زیاد از سهام یا اوراق بهادار، خارج از فضای معاملات عادی و خُرد. این معاملات معمولاً بین سرمایه گذارهای بزرگ، مثل شرکت های سرمایه گذاری، بانک ها یا صندوق ها انجام می شه. هدف اصلی از این کار اینه که خرید و فروش های کلان، باعث نوسانات شدید و بی ثباتی توی بازار عادی نشن.

بازار بلوک همون جای جداگونه ایه که این معاملات بزرگ توش انجام می شن. این بازار مثل یه خیابون فرعی برای ماشین های سنگین می مونه؛ اونا رو از ترافیک اصلی جدا می کنه تا رفت و آمد روان تر باشه. پس وقتی یه معامله بلوکی انجام می شه، خبری ازش توی تابلوی عادی معامله نیست و روی قیمت پایانی سهم هم مستقیماً تاثیر نمی ذاره، اما خب، ته دل سهامدارها رو می لرزونه یا امیدوارشون می کنه!

ویژگی ها و شرایط انجام معاملات بلوکی

معاملات بلوکی یه سری ویژگی های خاص خودشون رو دارن که اونا رو از معاملات عادی حسابی متمایز می کنه. بیاین با هم این ویژگی ها رو بشناسیم:

حداقل ارزش معاملات بلوکی

برای اینکه یه معامله توی دسته بلوکی قرار بگیره، باید ارزشش یه حداقل مشخصی داشته باشه. تو بازار بورس ایران، این عدد در حال حاضر (با توجه به آخرین مقرراتی که منتشر شده) باید حداقل ۲ میلیارد تومان باشه. یعنی اگه جمع کل سهامی که خرید و فروش می شه، کمتر از این مبلغ باشه، دیگه معامله بلوکی به حساب نمیاد. حواستون باشه این مبلغ ممکنه با گذر زمان و تغییر قوانین، تغییر کنه.

حداقل حجم معاملات بلوکی

علاوه بر ارزش، حجم معاملات هم خیلی مهمه. این حجم برای سهام عادی و سهام فرابورسی فرق می کنه:

• برای نمادهای بورسی: حداقل حجم معامله بلوکی باید ۵۰ برابر بیشترین حجمی باشه که می شه تو یه سفارش عادی ثبت کرد. یعنی خیلی زیاد!
• برای نمادهای فرابورسی: اینجا داستان یه کم فرق داره و به تعداد سهام پایه شرکت بستگی داره:
  • اگه شرکت بیشتر از ۳ میلیارد سهم پایه داره، حجم معامله بلوکی باید بین ۰.۵ تا ۱ درصد کل سهام پایه باشه.
  • اگه تعداد سهام پایه اش کمتر از ۳ میلیارد باشه، این حجم باید بین ۱ تا ۵ درصد کل سهام پایه باشه.

نحوه تعیین قیمت در معاملات بلوکی

یکی از تفاوت های اصلی معاملات بلوکی با معاملات عادی اینه که قیمت معامله بلوکی بر اساس توافق بین خریدار و فروشنده تعیین می شه. لازم نیست حتماً همون قیمتی باشه که توی تابلو بازار داره معامله می شه. این یعنی ممکنه قیمت بلوکی بالاتر یا پایین تر از قیمت لحظه ای سهم باشه.

معافیت از محدودیت ها

این خودش یه امتیاز خیلی بزرگ برای معاملات بلوکیه. این معاملات از بیشتر محدودیت های حجمی و قیمتی که توی بازار عادی اعمال می شن (مثل دامنه نوسان روزانه یا محدودیت حجم هر سفارش)، معاف هستن. اینطوری، خریدار و فروشنده می تونن راحت تر حجم های بزرگ رو جابجا کنن.

زمان و نحوه انجام معاملات بلوکی

ساعات کاری بازار بلوک دقیقاً مثل بازار عادیه. یعنی تو همون ساعت هایی که بازار سهام بازه، معاملات بلوکی هم انجام می شن. اما نحوه انجامشون یه کم فرق داره. معاملات بلوکی به صورت حراج ناپیوسته انجام می شن، یعنی هر ۵ دقیقه یک بار. این شبیه به مکانیزم پیش گشایش توی بازار عادیه؛ قیمت بر اساس رقابت بین خریدارها و فروشنده ها کشف می شه. یه نکته جالب اینه که زمان دقیق عرضه بلوک معمولاً یک روز قبلش اطلاع رسانی می شه، برخلاف عرضه های عمده که ممکنه خیلی پیش تر مشخص بشن.

تاثیر بر قیمت پایانی و دامنه نوسان

با اینکه معاملات بلوکی حجم خیلی زیادی دارن، اما مستقیماً روی قیمت پایانی سهم تاثیر نمی ذارن. دامنه نوسان قیمت توی بازار بلوک هم دقیقاً مثل بازار خرد (عادی) هست. یعنی اگه سهمی تو بازار عادی دامنه نوسانش ۵ درصد باشه، تو بازار بلوک هم همون ۵ درصد هست. این نکته برای ما معامله گرهای خرد خیلی مهمه که بدونیم چه چیزی ممکنه قیمت رو تحت تاثیر قرار بده و چه چیزی نه.

وضعیت توقف نماد

یه قانون مهم دیگه اینه که اگه یه نماد بورسی توی بازار عادی متوقف بشه (مثلاً به خاطر افشای اطلاعات مهم یا برگزاری مجمع)، توی بازار بلوک هم همزمان متوقف می شه. این یعنی نمی تونید وقتی نماد بسته است، معامله بلوکی روش انجام بدید.

معاملات بلوکی مثل یه پل هوایی اختصاصی برای جابجایی ترافیک سنگین توی بورس هستن؛ این معاملات، خیلی بزرگن و بدون اینکه ترافیک عادی بازار رو مختل کنن، حجم عظیمی از سهام رو بین بازیگران اصلی جابجا می کنن و این خودش کلی پیام پنهان داره!

اگه بخوایم همه این ویژگی ها رو تو یه جدول خلاصه کنیم، می تونیم اینطوری بیانشون کنیم:

ویژگی	معاملات بلوکی	معاملات عادی
حجم معاملات	بسیار زیاد (حداقل ۵۰ برابر بیشترین حجم مجاز سفارش عادی)	محدودیت های حجمی مشخص برای هر سفارش
حداقل ارزش	حداقل ۲ میلیارد تومان (در بورس)	ندارد
نحوه تعیین قیمت	توافقی بین خریدار و فروشنده	بر اساس عرضه و تقاضا در دامنه نوسان
تاثیر بر قیمت پایانی	ندارد (مستقیماً)	دارد
دامنه نوسان	مشابه بازار عادی	مشخص و محدود
زمان معامله	مشابه بازار عادی (حراج ناپیوسته هر ۵ دقیقه)	ساعات مشخص، حراج پیوسته
معافیت از محدودیت ها	بیشتر محدودیت های حجمی و قیمتی اعمال نمی شود	اعمال می شود
اطلاع رسانی قبلی	معمولاً یک روز قبل	ندارد

اهمیت و تاثیر معاملات بلوکی در بازار سرمایه

حالا که فهمیدیم معاملات بلوکی چی هستن و چه خصوصیاتی دارن، بریم سراغ بخش جذاب تر ماجرا: اینکه این معاملات چه تاثیری روی بازار و تصمیمات ما می ذارن؟

تاثیر معاملات بلوکی بر قیمت سهم

وقتی یه معامله بلوکی انجام می شه، اولین سوالی که پیش میاد اینه که خب، این معامله روی قیمت سهم ما چه تاثیری می ذاره؟ جوابش به نوع معامله بلوکی و انگیزه های پشتش بستگی داره.

انواع معاملات بلوکی و تفسیر هر نوع

معاملات بلوکی رو می تونیم به چهار دسته اصلی تقسیم کنیم که هر کدومشون سیگنال خاص خودشون رو دارن:

1. حقوقی به حقوقی:

   تصور کنید دو شرکت بزرگ سرمایه گذاری با هم معامله بلوکی انجام می دن. مثلاً یکی از شرکت ها می خواد از یه سهم خارج بشه و اون یکی می خواد واردش بشه. این جور معاملات معمولاً تاثیر خاص و هیجان انگیزی روی قیمت سهم توی بازار عادی ندارن، چون فقط جابجایی مالکیت بین دو نهاد بزرگه.

2. حقیقی به حقیقی:

   اگه یه شخص حقیقی حجم خیلی زیادی از سهامش رو به یه شخص حقیقی دیگه بفروشه. این هم معمولاً تاثیر محدودی روی روند قیمت سهم داره، مگر اینکه اون حقیقی، خیلی خیلی گنده باشه و به نوعی خودش یه بازیگر محسوب بشه.

3. حقیقی به حقوقی:

   وقتی یه شخص حقیقی (معمولاً یه ثروتمند یا سهامدار عمده) سهامش رو به یه نهاد حقوقی می فروشه. این می تونه نشونه های مختلفی داشته باشه: مثلاً اون حقیقی نیاز به نقدینگی پیدا کرده یا می خواد از سهم خارج بشه. از طرف دیگه، ممکنه اون نهاد حقوقی داره سهم رو جمع آوری می کنه تا کنترل بیشتری روش پیدا کنه. این نوع معامله می تونه سیگنال مثبتی باشه اگه حقوقی با هدف جمع آوری سهام وارد شده باشه.

4. حقوقی به حقیقی (معاملات بلوکی بازیگر):

   این مهم ترین نوع معامله بلوکیه و باید خیلی حواسمون بهش باشه. وقتی یه نهاد حقوقی (که بهش بازیگر هم می گن) حجم قابل توجهی از سهام رو به یه یا چند شخص حقیقی می فروشه. چرا مهمه؟ چون خیلی وقت ها هدف از این معامله، شاخص سازی یا انتقال کنترل سهم به یه گروه جدیده. بازیگر ممکنه بخواد با این کار، قیمت سهم رو بالا ببره و سود کسب کنه، یا اینکه مدیریت و کنترل شرکت رو به دست افراد خاصی بسپاره. تحلیل انگیزه های پشت این معامله، کلید اصلی برای فهمیدن تاثیرش روی قیمته.

دلایل افزایش/کاهش قیمت سهم پس از معاملات بلوکی

همونطور که گفتیم، معاملات بلوکی همیشه هم منجر به افزایش قیمت نمی شن. چند تا دلیل اصلی برای تاثیر مثبت یا منفی این معاملات وجود داره:

• تغییر مدیریت یا ورود سهامدار استراتژیک: اگه معامله بلوکی باعث بشه یه مدیر قوی یا یه سهامدار استراتژیک وارد شرکت بشه، این خبر برای بازار معمولاً مثبته و می تونه باعث افزایش قیمت سهم بشه. چون سهامدارها امیدوار می شن که با مدیریت جدید، عملکرد شرکت بهتر می شه.
• جمع آوری سهم برای کنترل بیشتر: اگه خریدار بلوکی، با هدف به دست آوردن کنترل بیشتر روی سهم داره این کار رو می کنه (مثلاً می خواد عضو هیئت مدیره بشه یا تصمیم گیری ها رو تحت تاثیر قرار بده)، این هم می تونه سیگنال مثبتی باشه. چون نشون می ده خریدار به آینده سهم خیلی امیدواره.
• نیاز به نقدینگی یا تغییر استراتژی: گاهی هم ممکنه یه حقوقی یا حقیقی بزرگ، به خاطر نیاز به پول نقد یا تغییر استراتژی سرمایه گذاری، بلوک سهامش رو بفروشه. اگه این فروش با قیمت پایین تر از تابلو باشه، می تونه تاثیر منفی روی قیمت سهم بذاره، چون ممکنه بازار فکر کنه یه مشکلی پیش اومده.

تاثیر معاملات بلوکی بر شاخص کل

فقط قیمت سهم نیست که تحت تاثیر قرار می گیره، بلکه شاخص کل بازار هم می تونه از معاملات بلوکی تاثیر بپذیره. چطور؟ ارزش معاملات بلوکی، بخشی از ارزش کل معاملات بازار رو تشکیل می ده. پس اگه حجم معاملات بلوکی زیاد باشه، روی ارزش کل معاملات تاثیر می ذاره و از اون طریق، روی شاخص کل هم اثر می ذاره.

اینجا مفهوم شاخص سازی خیلی مهمه. خیلی وقت ها، مخصوصاً توی روزهایی که بازار روند نزولی داره، حقوقی ها برای اینکه شاخص کل منفی نشه یا حتی مثبت بمونه، میان و سهام مثبت رو به صورت بلوکی بین خودشون خرید و فروش می کنن. اینطوری، با اینکه ممکنه پرتفوی خیلی از ماها منفی باشه، اما شاخص کل رو مثبت نشون می ده. این یه جورایی مثل اینه که شما مریض باشی ولی صورتت رو سرخ نگه داری!

این نکته خیلی مهمه: هیچ وقت فقط به شاخص کل نگاه نکنید! اگه می بینید شاخص مثبته ولی اکثر سهم ها منفی هستن، حتماً برید سراغ مشاهده معاملات بلوکی و ببینید که آیا شاخص سازی اتفاق افتاده یا نه. اینطوری گول ظاهر بازار رو نمی خورید و تصمیمات بهتری می گیرید.

چگونه سرمایه گذاران خرد می توانند از معاملات بلوکی سیگنال بگیرند؟

حالا که می دونیم معاملات بلوکی چی هستن و چقدر مهمن، چطور می تونیم به عنوان یه سرمایه گذار خرد ازشون استفاده کنیم؟

1. بررسی قیمت معامله بلوکی: ببینید آیا قیمت بلوکی، بالاتر یا پایین تر از قیمت تابلو (قیمت معاملاتی عادی سهم) بوده؟ اگه خیلی بالاتر بوده، ممکنه نشونه تقاضای قوی و ورود بازیگر باشه. اگه پایین تر بوده، ممکنه فروشنده عجله داشته یا هدف خاصی پشتش بوده.
2. بررسی خریدار و فروشنده: حواستون باشه که آیا معامله بین دو حقوقی بوده، یا حقوقی به حقیقی، یا حقیقی به حقوقی؟ هر کدومش پیام خودش رو داره. اگه حقوقی بزرگی داره به حقیقی ها می فروشه، باید حسابی حواس جمع باشید.
3. رصد مداوم: معاملات بلوکی رو فقط یه بار نگاه نکنید. سعی کنید روندشون رو پیگیری کنید. آیا توی یه سهم خاص، مدام معاملات بلوکی حقوقی به حقیقی انجام می شه؟ این می تونه یه سیگنال قوی برای ورود پول هوشمند باشه.
4. ترکیب با سایر تحلیل ها: معاملات بلوکی به تنهایی کافی نیستن. حتماً این اطلاعات رو با تحلیل تکنیکال (بررسی نمودار قیمت و حجم)، تحلیل بنیادی (بررسی وضعیت مالی شرکت) و سایر ابزارهای تابلوخوانی ترکیب کنید. اینطوری می تونید پازل بازار رو کامل تر ببینید.

نحوه مشاهده معاملات بلوکی در پلتفرم های مختلف (آموزش گام به گام)

خب، رسیدیم به بخش کاربردی ماجرا! حالا که فهمیدیم معاملات بلوکی چقدر مهمن، چطور می تونیم پیداشون کنیم؟ نگران نباشید، کار سختی نیست، فقط باید مسیرش رو بلد باشیم. برای مشاهده معاملات بلوکی، چند تا راه هست که اینجا به صورت گام به گام توضیحشون می دیم. (یادتون باشه که اینجا نمی تونم عکس بذارم، اما تصور کنید کنار هر مرحله یه عکس از صفحه مربوطه هست.)

۴.۱. مشاهده در سایت TSETMC

سایت TSETMC (مدیریت فناوری بورس تهران) مهم ترین مرجع اطلاعات بازار سرمایه ایرانه و بهترین جا برای مشاهده معاملات بلوکی در TSETMC.

روش اول: از طریق دیده بان بازار TSETMC

1. وارد سایت TSETMC شوید: آدرس tsetmc.com را در مرورگرتون وارد کنید.
2. بخش دیده بان بازار را باز کنید: در صفحه اصلی، دنبال گزینه دیده بان بازار بگردید و روش کلیک کنید.
3. نمادهای بلوکی را شناسایی کنید: حالا لیستی از همه نمادهای معاملاتی رو می بینید. کافیه چشم هاتون رو خوب باز کنید و دنبال نمادهایی بگردید که یه عدد 2 کنار اسمشون دارن. مثلاً اگه خساپا2 رو دیدید، یعنی توی این نماد، معامله بلوکی انجام شده. این 2 در واقع نشون دهنده بازار دوم (بازار بلوک) هست.

روش دوم: مشاهده سابقه معاملات یک نماد خاص در TSETMC

فرض کنید به یه نماد خاصی مشکوک شدید و می خواید ببینید آیا توش معامله بلوکی انجام شده یا نه.

1. صفحه نماد مورد نظر را باز کنید: اسم نماد رو توی قسمت جستجوی TSETMC وارد کنید و صفحه اطلاعات اون سهم رو باز کنید.
2. روی سابقه کلیک کنید: توی صفحه نماد، یه تب به اسم سابقه وجود داره. روش کلیک کنید.
3. معاملات با حجم بالا را بررسی کنید: حالا یه لیست از همه معاملات اون سهم رو تو تاریخ های مختلف می بینید. دنبال معاملاتی بگردید که حجمشون خیلی بالاست و غیرعادی به نظر می رسه.
4. جزئیات معامله را ببینید: روی اون معامله مشکوک که حجم بالایی داره، دابل کلیک کنید. این کار شما رو به صفحه بازار خرده فروشی می بره که اطلاعات دقیق تری از زمان و حجم اون معامله رو نشون می ده. اگه معامله ای که روش کلیک کردید، بلوکی باشه، جزئیاتش اونجا قابل مشاهده است. (مثلاً در مورد وکارح2 که قبلاً توی سایت رقبا دیدیم، می تونستیم با این روش حجم بالای 126 میلیونی رو ببینیم.)

۴.۲. مشاهده با استفاده از فیلتر نویسی در TSETMC

این روش برای کسایی که می خوان لیستی از همه نمادهای بلوکی رو یه جا داشته باشن، خیلی کاربردیه.

1. وارد TSETMC شوید و دیده بان بازار را باز کنید.
2. روی فیلترنویسی کلیک کنید: یه گزینه به اسم فیلترنویسی اون بالا هست. روش بزنید.
3. فیلتر جدید را انتخاب کنید: حالا فیلتر جدید رو انتخاب کنید.
4. کد فیلتر را وارد کنید: توی کادر مربوط به کد فیلتر، این عبارت رو دقیقاً کپی پیست کنید:

   
   (l18)[(l18).length-1]=='2'
       

   این کد به TSETMC می گه نمادهایی رو نشون بده که آخرین کاراکتر توی اطلاعات نمادشون (که نشون دهنده بازار هست) عدد 2 باشه، یعنی نمادهای بلوکی.

5. اعتبارسنجی و ثبت فیلتر: روی اعتبارسنجی کلیک کنید تا مطمئن بشید کد درسته، بعد ثبت رو بزنید.
6. نتیجه را مشاهده کنید: حالا یه لیست از همه سهامی که توشون معامله بلوکی انجام شده، جلوی چشمتون ظاهر می شه. این بهترین راه برای فیلتر معاملات بلوکی هست.

۴.۳. مشاهده در سایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران (SEO.IR)

سایت رسمی بورس هم اطلاعات معاملات بلوکی رو داره، اما شاید برای کاربر عادی کمتر شناخته شده باشه:

1. به سایت SEO.IR بروید: آدرس seo.ir رو توی مرورگرتون وارد کنید.
2. مسیر زیر را دنبال کنید:
   • از منوی بالا، اطلاعات بازار رو انتخاب کنید.
   • بعدش، نگاهی به وضعیت بازار روزانه رو کلیک کنید.
3. اطلاعات معاملات بلوکی را ببینید: توی این صفحه، می تونید اطلاعات مربوط به معاملات بلوکی رو پیدا کنید.

۴.۴. مشاهده در سایت شرکت فرابورس ایران (IFB.IR)

اگه دنبال معاملات بلوکی در فرابورس هستید، سایت فرابورس هم این امکان رو داره:

1. به سایت IFB.IR بروید: آدرس ifb.ir رو وارد کنید.
2. به بخش دیده بان بروید: توی صفحه اصلی، دنبال گزینه دیده بان بگردید.
3. تیک بلوک و عمده را فعال کنید: توی بخش دیده بان فرابورس، حتماً تیک گزینه های بلوک و عمده رو بزنید تا اطلاعات مربوط به این معاملات براتون نمایش داده بشه.

تفاوت های کلیدی: معاملات بلوکی، عمده و کد به کد

توی بازار سرمایه، علاوه بر معاملات عادی و بلوکی، دو نوع معامله دیگه هم هستن که شاید با معاملات بلوکی اشتباه گرفته بشن: معاملات عمده و معاملات کد به کد. بیاین تفاوت های اصلی این سه تا رو با هم بررسی کنیم تا قاطی نشن.

۵.۱. تفاوت معاملات بلوکی و عمده

معاملات عمده هم مثل معاملات بلوکی، شامل حجم های بزرگی از سهام می شن، اما یه تفاوت های مهمی دارن:

معاملات عمده چیست؟ معاملات عمده به خرید و فروش حجم قابل توجهی از سهام یک شرکت گفته می شه که معمولاً درصد معینی از کل سهام پایه شرکت رو شامل می شه. این معاملات هم مثل بلوکی ها، برای جلوگیری از اختلال در بازار عادی انجام می شن.

شرایط معاملات عمده در بورس

• برای شرکت هایی با سهام پایه بیشتر از سه میلیارد سهم: حجم معامله باید حداقل 1% از کل سهام پایه شرکت باشه.
• برای شرکت هایی با سهام پایه کمتر یا مساوی سه میلیارد سهم: حجم معامله باید حداقل 5% از کل سهام پایه شرکت باشه.

شرایط معاملات عمده در فرابورس

• برای شرکت هایی با سرمایه پایه بیشتر از یک میلیارد تومان: حجم معامله باید حداقل 1% از سهام پایه باشه.
• برای شرکت هایی با سرمایه پایه کمتر یا مساوی یک میلیارد تومان: حجم معامله باید حداقل 5% از سهام پایه باشه.

برای اینکه تفاوت این دو نوع معامله رو بهتر درک کنید، به جدول زیر توجه کنید:

ویژگی	معاملات بلوکی	معاملات عمده
حجم	حداقل ۵۰ برابر بیشترین حجم مجاز در سفارش عادی (بورس)؛ ۰.۵ تا ۵ درصد سهام پایه (فرابورس)	حداقل ۱ تا ۵ درصد سهام پایه (بورس و فرابورس)
دامنه نوسان	مشابه بازار عادی	ندارد (آزاد)
هدف	انتقال مالکیت حجم بالا، جلوگیری از نوسان، شاخص سازی	انتقال مالکیت حجم بالا، معاملات عمده بین سهامداران
نحوه اجرا	حراج ناپیوسته، هر ۵ دقیقه، اطلاع رسانی قبلی (یک روز)	حراج ناپیوسته یا پیوسته، بدون محدودیت زمانی خاص
تاثیر بر قیمت پایانی	ندارد (مستقیماً)	ندارد (مستقیماً)

۵.۲. تفاوت معاملات بلوکی و کد به کد

این دو تا با اینکه شبیه به هم نیستن، اما ممکنه بعضی ها اشتباه بگیرن.

معاملات کد به کد چیست؟ معاملات کد به کد در واقع یه جور بازیه که بعضی از حقوقی ها (یا افراد با چند کد حقیقی) برای دستکاری قیمت انجام می دن. توی این نوع معامله، یه کد معاملاتی (مثلاً یه حقوقی) همزمان با یه کد دیگه که تحت کنترل خودش هست (مثلاً یه کد حقیقی که مال خودش یا نزدیکانشه)، سفارش خرید و فروش یه سهم رو ثبت می کنه.

چرا کد به کد انجام می شه؟ معمولاً برای دستکاری قیمت. مثلاً:

• اگه یه حقوقی می خواد قیمت سهم رو بالا ببره، با کد حقوقی خودش می فروشه و با کد حقیقی خودش (یا کدهای تحت کنترلش) می خره. اینطوری تقاضای کاذبی ایجاد می کنه که قیمت رو بالا می بره. سود اصلی این بازی به جیب کد حقیقی می ره که سهم رو با قیمت پایین تر خریده.
• برعکس، اگه می خواد قیمت رو پایین بیاره، با کد حقیقی می فروشه و با کد حقوقی می خره.

تفاوت اصلی با معاملات بلوکی: تو معاملات کد به کد، هدف اصلی دستکاری قیمته و ممکنه کدهای خریدار و فروشنده در واقع مال یک نفر باشن یا تحت کنترل یه گروه باشن. اما تو معاملات بلوکی، هدف اصلی انتقال حجم بالای سهامه و معمولاً کدهای خریدار و فروشنده واقعاً متفاوتن و هدفشون دستکاری قیمت نیست، بلکه اهداف استراتژیک دیگه مثل اصلاح پرتفوی یا تغییر مالکیت عمده هست.

معاملات بلوکی مثل یه دست به دست شدن رسمی قدرت توی بازاره، در حالی که معاملات کد به کد شبیه یه بازی پینگ پنگ بین کدهای یه بازیگره که فقط برای گول زدن بقیه و تکون دادن قیمت انجام می شه.

ویژگی	معاملات بلوکی	معاملات کد به کد
کدهای خریدار/فروشنده	کاملاً متفاوت (دو نهاد یا شخص مجزا)	ممکن است متعلق به یک شخص یا گروه باشند (دستکاری)
هدف اصلی	انتقال حجم بالای سهام، تغییر مالکیت عمده، جلوگیری از نوسان بازار	دستکاری قیمت سهم، ایجاد تقاضا/عرضه کاذب
حجم	بسیار بالا و طبق قوانین مشخص	معمولاً بالا، اما هدف حجم سازی برای تاثیرگذاری است
تاثیر بر قیمت	غیرمستقیم و بر اساس تحلیل هدف پشت معامله	مستقیم و با هدف تغییر مسیر قیمت

نکات تکمیلی و هشدارهای مهم در تحلیل معاملات بلوکی

خب تا اینجا حسابی درباره مشاهده معاملات بلوکی و انواع و اقسامشون حرف زدیم. حالا می خوایم یه سری نکات تکمیلی و هشدارهای مهم رو بهتون بگیم که اگه اینا رو ندونید، ممکنه با وجود همه دانشی که کسب کردید، باز هم تصمیمات اشتباه بگیرید.

اشتباهات رایج در تحلیل معاملات بلوکی

بزرگترین اشتباهی که خیلیا مرتکب می شن اینه که فکر می کنن هر معامله بلوکی لزوماً سیگنال مثبت و خرید هست. اصلاً اینطور نیست!

• هر معامله بلوکی مثبت نیست: دیدید که انواع مختلفی از معاملات بلوکی داریم. اینکه یه حقوقی داره سهامش رو به حقوقی دیگه می فروشه، شاید هیچ تاثیری روی قیمت نذاره. پس کورکورانه وارد معامله نشید.
• قیمت معامله بلوکی رو چک کنید: خیلی مهمه که ببینید قیمت معامله بلوکی نسبت به قیمت تابلوی عادی سهم چقدر بوده. اگه قیمت بلوکی خیلی پایین تر از قیمت تابلو باشه، می تونه نشونه خروج یه سهامدار مهم و حتی سیگنال منفی باشه. چرا؟ چون نشون می ده فروشنده حاضر شده سهمش رو زیر قیمت بازار رد کنه، که جای تأمل داره. برعکس، اگه قیمت بلوکی بالاتر از تابلو باشه، سیگنال قوی تری برای ورود پول هوشمند و تقاضای واقعی هست.

ترکیب تحلیل: فقط معاملات بلوکی کافی نیست!

همونطور که قبلاً گفتیم، معاملات بلوکی یه ابزار قدرتمنده، اما به تنهایی نمی تونید باهاش تصمیم گیری کنید. بازار سرمایه مثل یه پازله و معاملات بلوکی فقط یکی از تکه های این پازل هستن. شما باید اطلاعات این معاملات رو با بقیه ابزارهای تحلیلی ترکیب کنید:

• تحلیل تکنیکال: نمودار قیمت سهم رو بررسی کنید. آیا سهم در نزدیکی حمایت های مهمیه؟ آیا الگوی برگشتی تشکیل داده؟ حجم معاملات عادی چطوره؟
• تحلیل بنیادی: وضعیت مالی شرکت، سودآوری، برنامه های آتی و اخبار مربوط به صنعتش رو دنبال کنید. آیا شرکت وضعیت بنیادی خوبی داره که ارزش رشد رو داشته باشه؟
• سایر ابزارهای تابلوخوانی: ورود و خروج پول هوشمند، قدرت خریدار و فروشنده، نسبت های خرید و فروش حقیقی و حقوقی و… همه اینها اطلاعات مهمی بهتون می دن که باید کنار معاملات بلوکی قرار بگیرن.

محدودیت ها: معاملات بلوکی همه چیز نیست

یادتون باشه که هیچ ابزار تحلیلی صد در صد نیست و معاملات بلوکی هم از این قاعده مستثنی نیستن. این معاملات فقط یه سرنخ هستن، نه یه سیگنال قطعی خرید یا فروش. ممکنه گاهی اوقات اهداف پشت معاملات بلوکی، پیچیده تر از اون چیزی باشه که ما فکر می کنیم و به راحتی قابل تشخیص نباشه.

همیشه اطلاعات را از منابع معتبر چک کنید

در آخر، این مهمترین نکته است: همیشه برای مشاهده معاملات بلوکی و هر اطلاعات دیگه ای درباره بورس، فقط به منابع رسمی و معتبر مثل TSETMC، سایت شرکت بورس (SEO.IR) و سایت فرابورس (IFB.IR) اعتماد کنید. شایعات و اطلاعات غیررسمی می تونن باعث ضررهای سنگین بشن.

جمع بندی

رسیدیم به انتهای مسیرمون درباره مشاهده معاملات بلوکی. دیدید که این معاملات چقدر پیچیده و در عین حال، چقدر مهم و پر از اطلاعات هستن. معاملات بلوکی، فقط یه جابجایی ساده سهام نیستن، بلکه نشون دهنده حرکات بازیگران بزرگ بازار و اهداف پشت پرده اونها هستن.

از تعریف اولیه و ویژگی های خاص معاملات بلوکی گفتیم، مثل حداقل ارزش ۲ میلیارد تومانی و حجم های نجومی شون که از قوانین عادی بازار پیروی نمی کنن. یاد گرفتیم چطور این معاملات توی بازار جداگانه ای به اسم بازار بلوک انجام می شن و چطور می تونیم تو سایت هایی مثل TSETMC (با اون عدد 2 کنار نمادها یا با استفاده از فیلتر نویسی جادویی)، سایت بورس و فرابورس پیداشون کنیم.

مهم تر از همه، فهمیدیم که چطور انواع مختلف معاملات بلوکی (حقوقی به حقوقی، حقیقی به حقیقی، حقیقی به حقوقی و به خصوص حقوقی به حقیقی یا همون بازیگر) می تونن روی قیمت سهم و حتی کل شاخص بازار تاثیر بذارن. به اهمیت شاخص سازی و اینکه نباید گول ظاهر مثبت شاخص رو خورد، اشاره کردیم.

در نهایت، تاکید کردیم که معاملات بلوکی فقط یکی از ابزارهای تحلیلی هستن و برای تصمیم گیری درست، باید اونا رو با تحلیل تکنیکال، بنیادی و بقیه فاکتورهای تابلوخوانی ترکیب کنید. با شناخت دقیق این معاملات و تمرین در مشاهده و تحلیلشون، می تونید دید خیلی عمیق تری نسبت به بازار پیدا کنید و از حرکات بزرگان، سیگنال های ارزشمندی برای سرمایه گذاری های خودتون بگیرید. پس، چشمتون به تابلو و گوشتون به زنگ معاملات بلوکی باشه تا هیچ فرصتی رو از دست ندید!