غذاهای مضر برای آرتروز

غذاهای مضر برای آرتروز : بررسی علمی و جامع

بله متاسفانه برخی غذاها می توانند علائم آرتروز را تشدید کرده و روند پیشرفت آن را تسریع کنند. در این مقاله به بررسی علمی و دقیق غذاهای مضر برای آرتروز می پردازیم مکانیسم های اثرگذاری آن ها را شرح داده و راهکارهای عملی برای مدیریت رژیم غذایی در افراد مبتلا به آرتروز ارائه خواهیم داد.

آرتروز : تعریف انواع و مکانیسم های بیماری

آرتروز یک بیماری مفصلی مزمن است که با تخریب غضروف مفصلی التهاب و تغییرات استخوانی مشخص می شود. این بیماری شایع ترین نوع آرتریت بوده و میلیون ها نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. آرتروز به دو دسته اصلی تقسیم می شود :

• استئوآرتریت (OA) : که به آن آرتروز سایشی یا آرتروز دژنراتیو مفصل نیز گفته می شود ناشی از تخریب تدریجی غضروف مفصلی به مرور زمان و با افزایش سن است. این نوع آرتروز معمولاً مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانو لگن و ستون فقرات را درگیر می کند.
• آرتریت روماتوئید (RA) : یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های مفصلی حمله می کند. این حمله منجر به التهاب مزمن تخریب غضروف و استخوان و در نهایت آسیب مفصلی می شود. آرتریت روماتوئید می تواند مفاصل متعددی را در سراسر بدن درگیر کند و اغلب مفاصل کوچک دست و پا را تحت تاثیر قرار می دهد.

مکانیسم های بیماری آرتروز پیچیده و چندعاملی هستند اما التهاب نقش کلیدی در هر دو نوع OA و RA ایفا می کند. در استئوآرتریت تخریب غضروف باعث آزاد شدن مواد التهابی می شود که به نوبه خود التهاب را تشدید کرده و روند تخریب را تسریع می کند. در آرتریت روماتوئید التهاب ناشی از حمله خودایمنی به طور مستقیم به تخریب مفاصل منجر می شود.

علائم و نشانه های آرتروز

علائم آرتروز بسته به نوع شدت و مفصل درگیر متفاوت است. با این حال علائم رایج آرتروز عبارتند از :

• درد مفصل : درد شایع ترین علامت آرتروز است و معمولاً با حرکت مفصل بدتر می شود و با استراحت بهبود می یابد. در مراحل اولیه درد ممکن است خفیف و متناوب باشد اما با پیشرفت بیماری درد مداوم و شدیدتر می شود.
• خشکی مفصل : خشکی مفصل به خصوص صبح ها یا پس از دوره های بی حرکتی طولانی مدت شایع است. در استئوآرتریت خشکی صبحگاهی معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد در حالی که در آرتریت روماتوئید ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد.
• تورم مفصل : التهاب در مفاصل می تواند منجر به تورم گرمی و قرمزی در اطراف مفصل شود. تورم ممکن است نرم یا سفت باشد و به لمس حساس باشد.
• محدودیت حرکتی : آرتروز می تواند باعث کاهش دامنه حرکتی مفصل شود. این محدودیت می تواند ناشی از درد خشکی تورم یا آسیب ساختاری به مفصل باشد.
• صدای ترق تروق یا ساییدگی مفصل (کریپتاسیون) : با تخریب غضروف سطح مفصلی ناهموار می شود و ممکن است هنگام حرکت مفصل صداهای ترق تروق یا ساییدگی شنیده شود.
• تشکیل استئوفیت (خار استخوانی) : در استئوآرتریت بدن در تلاش برای ترمیم آسیب مفصلی استخوان جدیدی در لبه های مفصل تشکیل می دهد که به آن استئوفیت یا خار استخوانی می گویند. استئوفیت ها می توانند باعث درد و محدودیت حرکتی شوند.

روش های تشخیص علمی و پزشکی آرتروز

تشخیص آرتروز معمولاً بر اساس ترکیبی از موارد زیر انجام می شود :

• شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی : پزشک در مورد علائم سابقه پزشکی و عوامل خطر شما سوال خواهد کرد و مفاصل شما را برای بررسی درد تورم خشکی محدودیت حرکتی و صداهای غیرطبیعی معاینه می کند.
• تصویربرداری پزشکی :
• رادیوگرافی (اشعه ایکس) : رادیوگرافی می تواند تغییرات ساختاری در مفاصل مانند باریک شدن فضای مفصلی تشکیل استئوفیت و آسیب استخوانی را نشان دهد. رادیوگرافی برای تشخیص استئوآرتریت بسیار مفید است.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) : MRI تصاویر دقیق تری از بافت های نرم مفصل مانند غضروف رباط ها و تاندون ها ارائه می دهد. MRI می تواند برای تشخیص زودهنگام آرتروز ارزیابی آسیب های غضروفی و تشخیص آرتریت روماتوئید مفید باشد.
• سونوگرافی : سونوگرافی می تواند برای بررسی مایع مفصلی التهاب بافت های نرم و هدایت تزریق مفصلی استفاده شود.
• آزمایش های خون :
• فاکتور روماتوئید (RF) و آنتی بادی های ضد پپتید سیترولینه حلقوی (Anti-CCP) : این آزمایش ها برای تشخیص آرتریت روماتوئید استفاده می شوند. وجود RF و Anti-CCP در خون نشان دهنده احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید است.
• سرعت رسوب گلبول های قرمز (ESR) و پروتئین واکنش گر C (CRP) : این آزمایش ها نشانگرهای عمومی التهاب در بدن هستند و می توانند در تشخیص و پیگیری التهاب در آرتروز مفید باشند.
• اسید اوریک : اندازه گیری سطح اسید اوریک خون برای تشخیص نقرس (نوعی آرتریت ناشی از تجمع کریستال های اسید اوریک در مفاصل) انجام می شود.
• تجزیه و تحلیل مایع مفصلی (آرتروسنتز) : در برخی موارد پزشک ممکن است مایع مفصلی را با سوزن از مفصل خارج کرده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه بفرستد. این آزمایش می تواند به تشخیص عفونت مفصلی نقرس و سایر انواع آرتریت کمک کند.

روش های درمانی آرتروز (دارویی پزشکی و بالینی)

هدف از درمان آرتروز کاهش درد و التهاب بهبود عملکرد مفصل و کند کردن روند پیشرفت بیماری است. روش های درمانی آرتروز بسته به نوع شدت و مفصل درگیر متفاوت است و شامل موارد زیر می شود :

• داروهای مسکن و ضد التهاب :
• مسکن های ساده : مانند استامینوفن می توانند برای تسکین درد خفیف تا متوسط آرتروز استفاده شوند.
• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) : مانند ایبوپروفن ناپروکسن و دیکلوفناک برای کاهش درد و التهاب موثر هستند. NSAIDs می توانند به صورت خوراکی موضعی (کرم یا ژل) یا تزریقی استفاده شوند. مصرف طولانی مدت NSAIDs خوراکی می تواند عوارض جانبی گوارشی و قلبی عروقی داشته باشد.
• کورتیکواستروئیدها (کورتون) : مانند پردنیزولون داروهای ضد التهابی بسیار قوی هستند که می توانند به صورت خوراکی تزریقی مفصلی یا تزریق عضلانی استفاده شوند. کورتیکواستروئیدها معمولاً برای دوره های کوتاه مدت و در موارد شدید آرتروز استفاده می شوند زیرا مصرف طولانی مدت آن ها می تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد.
• داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) : مانند متوترکسات سولفاسالازین و هیدروکسی کلروکین برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شوند. DMARDs با سرکوب سیستم ایمنی التهاب را کاهش داده و روند پیشرفت بیماری را کند می کنند.
• داروهای بیولوژیک : مانند اینفیلیکسیماب اتانرسپت و آدالیموماب دسته ای از داروهای جدیدتر هستند که به طور خاص پروتئین های دخیل در التهاب را هدف قرار می دهند. داروهای بیولوژیک برای درمان آرتریت روماتوئید و سایر بیماری های التهابی مفصلی استفاده می شوند.
• تزریق مفصلی :
• تزریق کورتیکواستروئید : تزریق کورتیکواستروئید به داخل مفصل می تواند به سرعت درد و التهاب را کاهش دهد. اثرات تزریق کورتیکواستروئید معمولاً موقتی است و برای دوره های کوتاه مدت استفاده می شود.
• تزریق اسید هیالورونیک : اسید هیالورونیک یک ماده طبیعی است که در مایع مفصلی وجود دارد و به روان سازی و ضربه گیری مفصل کمک می کند. تزریق اسید هیالورونیک به داخل مفصل می تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل در استئوآرتریت کمک کند.
• تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) : PRP حاوی غلظت بالایی از پلاکت ها و فاکتورهای رشد است که می تواند به ترمیم بافت های آسیب دیده و کاهش التهاب کمک کند. تزریق PRP به داخل مفصل در درمان استئوآرتریت مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج امیدوارکننده ای نشان داده است.
• فیزیوتراپی و کاردرمانی : فیزیوتراپی و کاردرمانی نقش مهمی در مدیریت آرتروز دارند. فیزیوتراپیست ها و کاردرمانگران می توانند برنامه های تمرینی فردی را برای تقویت عضلات اطراف مفصل بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد طراحی کنند. آن ها همچنین می توانند آموزش های لازم در مورد نحوه محافظت از مفاصل استفاده از وسایل کمکی و انجام فعالیت های روزمره را ارائه دهند.
• جراحی : جراحی معمولاً آخرین گزینه در درمان آرتروز است و زمانی در نظر گرفته می شود که سایر روش های درمانی موثر نباشند. انواع جراحی برای آرتروز شامل :
• آرتروسکوپی : یک روش جراحی کم تهاجمی است که در آن جراح با استفاده از یک دوربین کوچک و ابزارهای جراحی از طریق برش های کوچک آسیب های داخل مفصل را ترمیم می کند.
• تعویض مفصل (آرتروپلاستی) : در این جراحی مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین می شود. تعویض مفصل معمولاً برای مفاصل بزرگ مانند لگن و زانو انجام می شود و می تواند درد را به طور قابل توجهی کاهش داده و عملکرد مفصل را بهبود بخشد.

غذاهای مضر برای آرتروز : ارتباط رژیم غذایی و التهاب

در حالی که هیچ رژیم غذایی خاصی نمی تواند آرتروز را درمان کند شواهد علمی نشان می دهند که برخی غذاها می توانند التهاب را در بدن افزایش داده و علائم آرتروز را تشدید کنند. اجتناب از این غذاها و پیروی از یک رژیم غذایی ضد التهابی می تواند به مدیریت علائم آرتروز و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند.

غذاهای مضر برای آرتروز را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد :

• غذاهای فرآوری شده و سرشار از قند : این غذاها معمولاً حاوی مقدار زیادی قندهای افزوده چربی های ترانس و روغن های گیاهی تصفیه شده هستند که همگی می توانند التهاب را در بدن افزایش دهند. قندهای افزوده باعث افزایش سطح محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) در بدن می شوند. AGEs ترکیبات مضری هستند که در اثر واکنش قند با پروتئین ها و چربی ها تشکیل می شوند و می توانند التهاب و آسیب بافتی را تسریع کنند. نمونه هایی از غذاهای فرآوری شده و سرشار از قند عبارتند از :
• نوشیدنی های شیرین شده با شکر : مانند نوشابه های گازدار آبمیوه های صنعتی نوشیدنی های انرژی زا و چای های شیرین.
• شیرینی جات و دسرها : مانند کیک ها کلوچه ها شیرینی های خامه ای شکلات ها و بستنی ها.
• غذاهای آماده و فست فود : مانند پیتزا همبرگر سیب زمینی سرخ کرده ناگت مرغ و غذاهای کنسروی.
• غلات صبحانه شیرین شده : مانند کورن فلکس گرانولا و سایر غلات صبحانه با قند بالا.
• گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده : گوشت قرمز به خصوص گوشت گاو و گوسفند حاوی مقدار زیادی چربی اشباع شده است که می تواند التهاب را در بدن افزایش دهد. گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس کالباس بیکن و همبرگرهای آماده حاوی مواد نگهدارنده و افزودنی های غذایی هستند که برخی از آن ها می توانند التهاب زا باشند. همچنین پختن گوشت در دماهای بالا (مانند سرخ کردن گریل کردن و کباب کردن) منجر به تشکیل آمین های هتروسیکلیک (HCAs) و هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) می شود که ترکیبات التهاب زا و سرطان زا هستند. نمونه هایی از گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده عبارتند از :
• استیک بره گوشت گاو چرخ کرده و همبرگر.
• سوسیس کالباس بیکن هات داگ و پپرونی.
• گوشت های دودی و نمک سود شده.
• کربوهیدرات های تصفیه شده : کربوهیدرات های تصفیه شده مانند آرد سفید برنج سفید و نان سفید شاخص گلیسمی بالایی دارند و به سرعت قند خون را افزایش می دهند. افزایش ناگهانی قند خون می تواند منجر به التهاب در بدن شود. همچنین کربوهیدرات های تصفیه شده معمولاً فاقد فیبر و مواد مغذی هستند که برای سلامتی مفاصل ضروری هستند. نمونه هایی از کربوهیدرات های تصفیه شده عبارتند از :
• نان سفید نان باگت نان تست سفید و نان های شیرین.
• برنج سفید و پاستا تهیه شده از آرد سفید.
• شیرینی جات کیک ها کلوچه ها و بیسکویت های تهیه شده از آرد سفید.
• غلات صبحانه تصفیه شده و کم فیبر.
• روغن های گیاهی امگا-۶ (در مقادیر زیاد) : روغن های گیاهی امگا-۶ مانند روغن ذرت روغن آفتابگردان روغن سویا و روغن کانولا در مقادیر زیاد می توانند التهاب را در بدن افزایش دهند. این روغن ها حاوی اسید لینولئیک هستند که در بدن به اسید آراشیدونیک تبدیل می شود. اسید آراشیدونیک پیش ساز مولکول های التهابی مانند پروستاگلاندین ها و لکوترین ها است. در مقابل روغن های امگا-۳ مانند روغن ماهی روغن بذر کتان و روغن گردو خواص ضد التهابی دارند و می توانند به کاهش التهاب در آرتروز کمک کنند. مهم است که تعادل مناسبی بین مصرف روغن های امگا-۶ و امگا-۳ در رژیم غذایی وجود داشته باشد. مصرف زیاد روغن های امگا-۶ و کمبود روغن های امگا-۳ می تواند منجر به افزایش التهاب شود.
• الکل (در مقادیر زیاد) : مصرف زیاد الکل می تواند التهاب را در بدن افزایش دهد و علائم آرتروز را تشدید کند. الکل می تواند باعث افزایش سطح پروتئین واکنش گر C (CRP) شود که یک نشانگر التهابی است. همچنین الکل می تواند با برخی از داروهای آرتروز تداخل داشته باشد و عوارض جانبی آن ها را افزایش دهد. مصرف متعادل الکل (مثلاً یک نوشیدنی الکلی در روز برای زنان و دو نوشیدنی الکلی در روز برای مردان) ممکن است برای برخی افراد مبتلا به آرتروز مشکلی ایجاد نکند اما مصرف زیاد الکل توصیه نمی شود.
• مواد غذایی حاوی پورین بالا (برای آرتروز نقرسی) : برای افراد مبتلا به آرتروز نقرسی (نوعی آرتریت ناشی از تجمع کریستال های اسید اوریک در مفاصل) مصرف مواد غذایی حاوی پورین بالا باید محدود شود. پورین ها موادی هستند که در بدن به اسید اوریک تبدیل می شوند. مصرف زیاد غذاهای پورین دار می تواند سطح اسید اوریک خون را افزایش داده و حملات نقرسی را تحریک کند. مواد غذایی حاوی پورین بالا عبارتند از :
• گوشت قرمز جگر و دل و قلوه.
• ماهی های چرب مانند ساردین شاه ماهی و ماهی خال مخالی.
• نوشیدنی های الکلی به خصوص آبجو.
• قارچ مارچوبه و گل کلم.
• غذاهایی که ممکن است حساسیت غذایی ایجاد کنند : برخی افراد ممکن است به برخی غذاها حساسیت داشته باشند و مصرف این غذاها می تواند علائم آرتروز آن ها را تشدید کند. حساسیت های غذایی می توانند باعث التهاب در بدن شوند. غذاهای رایجی که ممکن است حساسیت غذایی ایجاد کنند عبارتند از :
• لبنیات (شیر پنیر ماست و کره).
• گلوتن (موجود در گندم جو و چاودار).
• سویا.
• ذرت.
• بادمجان گوجه فرنگی فلفل و سیب زمینی (خانواده بادنجانیان).

شناسایی و حذف غذاهایی که به آن ها حساسیت دارید می تواند به کاهش التهاب و بهبود علائم آرتروز کمک کند. توصیه می شود با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا رژیم غذایی مناسب خود را پیدا کنید.

راهکارهای خانگی و توصیه های سبک زندگی برای مدیریت آرتروز

علاوه بر رژیم غذایی راهکارهای خانگی و تغییرات سبک زندگی زیر نیز می توانند به مدیریت علائم آرتروز کمک کنند :

• حفظ وزن سالم : وزن اضافی فشار بیشتری به مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانو و لگن وارد می کند و می تواند درد و التهاب را تشدید کند. کاهش وزن اضافی می تواند به کاهش فشار روی مفاصل و بهبود علائم آرتروز کمک کند.
• ورزش منظم : ورزش منظم برای حفظ قدرت عضلات انعطاف پذیری مفاصل و بهبود عملکرد کلی بدن ضروری است. ورزش های کم ضربه مانند پیاده روی شنا دوچرخه سواری و تای چی برای افراد مبتلا به آرتروز مناسب هستند. مهم است که قبل از شروع هر برنامه ورزشی با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
• گرم و سرد کردن : استفاده از کمپرس گرم یا سرد می تواند به تسکین درد و التهاب مفاصل کمک کند. کمپرس گرم برای کاهش خشکی و درد مزمن و کمپرس سرد برای کاهش تورم و درد حاد مناسب است.
• استراحت کافی : استراحت کافی به بدن اجازه می دهد تا خود را ترمیم کند و التهاب را کاهش دهد. سعی کنید هر شب ۷-۸ ساعت بخوابید.
• مدیریت استرس : استرس می تواند التهاب را در بدن افزایش دهد و علائم آرتروز را تشدید کند. تکنیک های مدیریت استرس مانند یوگا مدیتیشن تنفس عمیق و ماساژ می توانند به کاهش استرس و بهبود علائم آرتروز کمک کنند.
• استفاده از وسایل کمکی : استفاده از وسایل کمکی مانند عصا واکر بریس و کفش های طبی می تواند به کاهش فشار روی مفاصل و بهبود حرکت و استقلال افراد مبتلا به آرتروز کمک کند.

روش های پیشگیری از آرتروز و اقدامات لازم

در حالی که آرتروز به طور کامل قابل پیشگیری نیست اقدامات زیر می تواند خطر ابتلا به آن را کاهش داده و روند پیشرفت آن را کند کند :

• حفظ وزن سالم : حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم فشار روی مفاصل را کاهش داده و خطر ابتلا به استئوآرتریت را کم می کند.
• ورزش منظم : ورزش منظم به تقویت عضلات اطراف مفاصل حفظ انعطاف پذیری و سلامت مفاصل کمک می کند.
• جلوگیری از آسیب های مفصلی : آسیب های مفصلی مانند ضربه شکستگی و دررفتگی می توانند خطر ابتلا به آرتروز را در آینده افزایش دهند. استفاده از تجهیزات ایمنی در هنگام ورزش و انجام فعالیت های بدنی با احتیاط می تواند به جلوگیری از آسیب های مفصلی کمک کند.
• رژیم غذایی ضد التهابی : پیروی از یک رژیم غذایی ضد التهابی که سرشار از میوه ها سبزیجات غلات کامل ماهی های چرب و روغن زیتون باشد و مصرف غذاهای فرآوری شده قندهای افزوده چربی های اشباع شده و روغن های گیاهی امگا-۶ را محدود کند می تواند به کاهش التهاب در بدن و پیشگیری از آرتروز کمک کند.
• ترک سیگار : سیگار کشیدن با افزایش التهاب در بدن و آسیب به غضروف مفصلی خطر ابتلا به آرتروز و پیشرفت آن را افزایش می دهد. ترک سیگار برای سلامت کلی بدن و به ویژه سلامت مفاصل بسیار مهم است.
• تشخیص و درمان زودهنگام : تشخیص و درمان زودهنگام آرتروز می تواند به کند کردن روند پیشرفت بیماری و جلوگیری از آسیب های مفصلی بیشتر کمک کند. در صورت مشاهده علائم آرتروز به پزشک مراجعه کنید.

نتیجه گیری علمی و کاربردی

رژیم غذایی نقش مهمی در مدیریت آرتروز ایفا می کند. اجتناب از غذاهای مضر مانند غذاهای فرآوری شده سرشار از قند گوشت قرمز کربوهیدرات های تصفیه شده و روغن های گیاهی امگا-۶ (در مقادیر زیاد) و پیروی از یک رژیم غذایی ضد التهابی می تواند به کاهش التهاب درد و سایر علائم آرتروز کمک کند. علاوه بر رژیم غذایی حفظ وزن سالم ورزش منظم مدیریت استرس و سایر تغییرات سبک زندگی نیز در مدیریت آرتروز موثر هستند.

پرسش و پاسخ

۱. آیا رژیم غذایی خاصی برای آرتروز وجود دارد؟

بله رژیم غذایی ضد التهابی به طور گسترده ای برای مدیریت آرتروز توصیه می شود. این رژیم غذایی بر مصرف غذاهای کامل فرآوری نشده و سرشار از مواد مغذی و آنتی اکسیدان ها تمرکز دارد و مصرف غذاهای التهاب زا را محدود می کند. رژیم غذایی مدیترانه ای که سرشار از میوه ها سبزیجات روغن زیتون ماهی های چرب غلات کامل و حبوبات است نمونه ای از یک رژیم غذایی ضد التهابی مناسب برای آرتروز است.

۲. آیا غذاهایی وجود دارند که بتوانند آرتروز را درمان کنند؟

خیر هیچ غذایی نمی تواند آرتروز را درمان کند. آرتروز یک بیماری مزمن است و درمان قطعی ندارد. با این حال رژیم غذایی مناسب می تواند به مدیریت علائم و کند کردن روند پیشرفت بیماری کمک کند.

۳. بهترین و بدترین غذاها برای درد آرتروز کدامند؟

بهترین غذاها برای کاهش درد آرتروز :

• ماهی های چرب : مانند سالمون ساردین ماهی خال مخالی و شاه ماهی به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا-۳ که خواص ضد التهابی دارند.
• میوه ها و سبزیجات رنگارنگ : به ویژه توت ها گیلاس انگور پرتقال سبزیجات برگ دار تیره و کلم بروکلی به دلیل داشتن آنتی اکسیدان ها و مواد مغذی ضد التهابی.
• روغن زیتون فرابکر : به دلیل داشتن اولئوکانتال که یک ترکیب ضد التهابی قوی است.
• آجیل و دانه ها : مانند گردو بادام دانه کتان و دانه چیا به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا-۳ فیبر و آنتی اکسیدان ها.
• غلات کامل : مانند جو دوسر برنج قهوه ای و نان سبوس دار به دلیل داشتن فیبر و مواد مغذی.

بدترین غذاها برای افزایش درد آرتروز :

• غذاهای فرآوری شده و سرشار از قند.
• گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده.
• کربوهیدرات های تصفیه شده.
• روغن های گیاهی امگا-۶ (در مقادیر زیاد).
• الکل (در مقادیر زیاد).

تأکید مهم : اطلاعات ارائه شده در این مقاله جنبه عمومی دارند و جایگزین نظر متخصص نیستند. برای تشخیص و درمان آرتروز و دریافت توصیه های غذایی شخصی حتماً با پزشک متخصص و متخصص تغذیه مشورت کنید.