حفاظت از محیط زیست کوه مانشت

کوه مانشت، نگین سبز زاگرس، با تنوع زیستی شگفت انگیزش خانه ای برای گونه های گیاهی و جانوری نادری است و نقش حیاتی در تعادل اکولوژیکی منطقه ایفا می کند؛ اما این گنجینه طبیعی با چالش های جدی مثل تخریب زیستگاه و آتش سوزی دست و پنجه نرم می کند که حفاظت فوری و همه جانبه را ضروری می سازد.

کوه مانشت، این عظمت سربه فلک کشیده در دل رشته کوه زاگرس، فقط یک کوه نیست؛ یک تاریخ زنده است، یک اکوسیستم پویا و یک میراث طبیعی بی نظیر برای استان ایلام و تمام ایران. این کوهستان با قامت بلند و پوشش گیاهی بی نظیرش، سال هاست که پناهگاه گونه های جانوری کمیاب و منبع حیات برای مناطق پایین دست خودش بوده. شاید خیلی ها فقط از دور یا توی عکس ها زیباییش رو دیده باشن، ولی مانشت یه گنجیه واقعی از تنوع زیستیه که باید بیشتر بشناسیمش و ازش مراقبت کنیم. متاسفانه، این الماس سبز هم مثل خیلی از مناطق طبیعی دیگه کشورمون، این روزها حال و روز خوبی نداره و با تهدیدهای جدی دست و پنجه نرم می کنه.

از قطع درخت های بلوط برای سوخت گرفته تا چرای بی رویه دام ها، از شکار غیرمجاز تا آتش سوزی های مهیب که هر سال بخشی از این ریه های ارزشمند زاگرس رو می سوزونه، همه و همه دست به دست هم دادن تا مانشت رو به خطر بندازن. حتی تغییرات اقلیمی و خشکسالی های پی درپی هم به این مشکلات اضافه کرده. حالا وقتشه که جدی تر به این موضوع نگاه کنیم و ببینیم چطور می تونیم مانشت رو برای نسل های آینده حفظ کنیم. توی این مقاله، می خوایم یه نگاه عمیق تر به ارزش های طبیعی این کوه بندازیم، تهدیدهایی که وجود دارن رو بشناسیم و از همه مهم تر، راهکارهای عملی و جامعی رو برای حفاظت از محیط زیست کوه مانشت با هم بررسی کنیم.

کوه مانشت، جواهری پنهان در قلب زاگرس

اگه یه نقشه باز باشی یا از اونایی که عاشق سفر و طبیعت گردی ان، حتماً اسم ایلام و کوهستان های سرسبزش به گوشت خورده. کوه مانشت، با ارتفاع حدود ۲۶۲۹ متری از سطح دریا، یکی از بلندترین و مهم ترین قله های استان ایلامه که مثل یه نگهبان بزرگ توی شمال شرقی شهر ایلام، خودش رو به رخ می کشه. این کوه، جزئی از رشته کوه بزرگ و پرهیبت زاگرسه که از شمال به شهرستان ایوان و از جنوب به شهر ایلام می رسه. فاصله اش تا شهر ایلام خیلی نیست، حدود ۶۰ کیلومتره و همین نزدیکی، باعث شده که مانشت بشه پاتوق خیلی از کوهنوردها، طبیعت گردها و حتی اونایی که دنبال یه جای دنج برای فرار از شلوغی شهر می گردن. هر فصلی از سال که بری، می بینی کوهنوردها و گروه های طبیعت گردی با کوله پشتی هاشون دارن راهی قله میشن یا از زیبایی های دامنه لذت می برن.

اهمیت اکولوژیکی مانشت فقط به خاطر ارتفاعش نیست؛ این کوهستان یه اکوسیستم کامل و زنده ست. اینجا جاییه که پوشش گیاهی متنوعی مثل جنگل های انبوه بلوط، بنه، زالزالک و بادام کوهی، در کنار انواع گیاهان دارویی و بومی، یه فرش سبز بی نظیر رو پهن کردن. این جنگل ها نه تنها زیبایی خیره کننده ای دارن، بلکه ریه های استان ایلام و بخشی از زاگرس به حساب میان و نقش حیاتی توی تصفیه هوا، حفظ آب و خاک، و جلوگیری از فرسایش دارن. علاوه بر این، مانشت زیستگاه امنی برای گونه های مختلف جانوریه که بعضی هاشون خیلی کمیاب و حتی در خطر انقراضن. حیواناتی مثل پلنگ ایرانی، بز و پازن وحشی، خرس قهوه ای و پرندگان شکاری که اینجا خونه خودشون رو پیدا کردن.

وجود چشمه های متعدد و رودخانه های کوچک و بزرگی که از دامنه های مانشت سرچشمه می گیرن، این منطقه رو از نظر منابع آبی هم بی نظیر کرده. این آب ها نه تنها برای حیات وحش و پوشش گیاهی لازمن، بلکه بخشی از آب شرب و کشاورزی مناطق پایین دست رو هم تأمین می کنن. به عبارتی، مانشت مثل یه مخزن طبیعی بزرگه که آب رو ذخیره و هدایت می کنه. با این تفاسیر، میشه فهمید که چرا حفاظت از محیط زیست کوه مانشت اینقدر مهمه و اگه بخوایم آینده این منطقه رو تضمین کنیم، باید دست به کار بشیم و این میراث ارزشمند رو حفظ کنیم. توی بخش های بعدی، بیشتر از این گنجینه طبیعی صحبت می کنیم و می بینیم که چرا حفظش یه ضرورت حیاتیه.

گنجینه زیستی کوه مانشت: چرا مانشت اینقدر خاصه؟

وقتی اسم مانشت میاد، فقط یه کوه صخره ای توی ذهن آدم نمی آد. مانشت یه دنیای کامله، پر از زندگی و رنگ و صدا. اینجا جاییه که طبیعت سخاوتمندانه خودش رو به رخ می کشه و یه اکوسیستم بی نظیر رو به وجود آورده. اما چرا مانشت اینقدر خاصه و حفاظت از محیط زیست کوه مانشت اینقدر حیاتیه؟ بیاین با هم یه سفر کوتاه به دل این گنجینه زیستی داشته باشیم.

بلوط های سربه فلک کشیده و فرش سبز گیاهان دارویی

یکی از اولین چیزهایی که توی مانشت چشمت رو می گیره، جنگل های انبوه بلوطه. بلوط ها فقط درخت نیستن؛ اونا ریه های زاگرس هستن. این درخت های مقاوم، نقش فوق العاده ای توی حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش دارن، مخصوصاً توی مناطق کوهستانی که شیب زیاده. ریشه های محکم بلوط، خاک رو سفت و محکم نگه می دارن و نمی ذارن با هر بارون سیل آسایی، خاک حاصلخیز منطقه شسته بشه و بره. تازه، اونا یه نقش کلیدی توی تنظیم رطوبت هوا و آب های زیرزمینی هم دارن.

اما داستان گیاهان مانشت فقط به بلوط ختم نمیشه. این منطقه یه موزه طبیعی از گونه های گیاهی بومی و داروییه. کافیه توی فصل بهار پات رو اینجا بذاری، یه فرش سبز می بینی که با گل های رنگارنگ لاله واژگون، آویشن های خوش عطر، پونه های تازه، قدومه و درمنه پر شده. این گیاهان فقط زیبا نیستن؛ خیلی هاشون خواص دارویی دارن و توی طب سنتی محلی ازشون استفاده میشه. مثلاً آویشن که هم خوش عطر و هم برای سرماخوردگی عالیه، یا پونه که معطر و آرامش بخشه. این تنوع گیاهی، نه تنها اکوسیستم رو پایدار نگه می داره، بلکه برای مردمان محلی هم از نظر اقتصادی و فرهنگی ارزش زیادی داره.

خانه امن حیوانات نایاب و در خطر انقراض

اگه خوش شانس باشی و توی مانشت وقت بگذرونی، ممکنه سر و کله حیوانات نایابی هم پیدا بشه. مانشت زیستگاه امنی برای گونه های جانوریه که بعضی هاشون در معرض خطر انقراضن. شاخص ترینشون، پلنگ ایرانیه که دیدنش توی طبیعت یه شانس بزرگه. پلنگ ایرانی نه تنها خودش یه گونه ارزشمنده، بلکه بهش میگن «گونه چتری». یعنی اگه بتونیم پلنگ رو حفظ کنیم، در واقع داریم یه چتر حفاظتی روی بقیه گونه ها و کل اکوسیستم می کشیم، چون حضورش نشون دهنده سلامت زنجیره غذایی و محیط زیسته. علاوه بر پلنگ، اینجا بز و پازن وحشی رو می بینی که با مهارت روی صخره ها حرکت می کنن، خرس قهوه ای که توی مناطق پردرخت زندگی می کنه، قوچ و میش که با صلابت توی مراتع قدم می زنن، و انواع پرندگان شکاری مثل عقاب که توی آسمون مانشت جولان می دن.

حفظ این گونه ها فقط به خاطر خودشون مهم نیست، بلکه بقای اونا تضمین کننده سلامت کل اکوسیستمه. هر کدوم از این حیوانات، نقشی توی زنجیره غذایی دارن و اگه یکی از حلقه ها از بین بره، کل تعادل بهم می ریزه. به خاطر همینه که حفاظت از محیط زیست کوه مانشت و به خصوص گونه های جانوری در معرض خطر مانشت، یه مسئولیت بزرگه.

چشمه های جوشان، رگ های حیاتی مانشت

مانشت فقط کوه و جنگل نیست، کوهی پر از آب هم هست. چشمه های متعدد و رودخانه های کوچکی که از دل صخره ها و دامنه های این کوه جاری میشن، زندگی بخش این منطقه هستن. این آب ها نه تنها تشنگی حیات وحش رو رفع می کنن و باعث سرسبزی پوشش گیاهی میشن، بلکه برای کشاورزی و حتی آب شرب روستاهای پایین دست هم اهمیت حیاتی دارن. مانشت مثل یه اسفنج طبیعی عمل می کنه که آب بارون و برف رو جذب می کنه و به آرامی توی چشمه ها و رودخانه ها آزاد می کنه، و این چرخه طبیعی برای تعادل هیدرولوژیکی منطقه، یعنی مدیریت آب های زیرزمینی و سطحی، خیلی مهمه.

متاسفانه، بحران آب در مانشت و کاهش بارندگی های اخیر، چالش های بزرگی رو برای این منابع آبی به وجود آورده. خشکسالی باعث شده بعضی چشمه ها خشک بشن و دبی رودخانه ها کم بشه. این وضعیت، هم روی حیات وحش و گیاهان اثر می ذاره و هم روی زندگی مردم محلی. پس اهمیت زیست محیطی کوهستان های ایلام و به خصوص مانشت، واقعاً فراتر از اون چیزیه که فکر می کنیم و نیاز به توجه جدی داره.

کوه مانشت نه تنها قلب تپنده تنوع زیستی زاگرس است، بلکه با جنگل های بلوط و چشمه های جوشان خود، نقش حیاتی در حفظ آب و خاک و تامین نیازهای مناطق پایین دست ایفا می کند.

تهدیدات اصلی: زخم هایی بر پیکر مانشت

حالا که ارزش های بی نظیر کوه مانشت رو شناختیم، وقتشه که با واقعیت های تلخ روبرو بشیم. این گنجینه طبیعی، مثل هر میراث ارزشمند دیگه ای، با تهدیدات و چالش های بزرگی دست و پنجه نرم می کنه که اگه بهشون رسیدگی نشه، ممکنه دیگه اثری از این زیبایی ها باقی نمونه. این ها همون تهدیدات زیست محیطی مانشت هستن که باید جدی گرفته بشن.

تخریب زیستگاه ها و جنگل زدایی: دست خودمون به طبیعت

شاید غم انگیزترین بخش ماجرا، دخالت های انسانیه که به جنگل ها و زیستگاه های مانشت آسیب می رسونه. یکی از مهم ترین این مشکلات، قطع درختان برای سوخت و مصارف شخصیه. متاسفانه، هنوز هم در بعضی مناطق، درخت های بلوط برای گرمایش یا ساخت و ساز قطع میشن، بدون اینکه جایگزینی براشون کاشته بشه. ساخت و سازهای غیرمجاز، مثل ویلاسازی های بی رویه یا حتی جاده کشی های غیراصولی توی دل کوهستان، هم به تخریب زیستگاه ها دامن می زنن.

چرای بی رویه دام ها هم یه مشکل بزرگه. وقتی تعداد دام ها توی یه منطقه بیش از ظرفیت مرتع باشه، گیاهان جوان فرصت رشد پیدا نمی کنن و خاک از بین میره. این چرای بی رویه باعث فرسایش خاک میشه، پوشش گیاهی رو از بین می بره و زمینه رو برای سیلاب و تخریب بیشتر فراهم می کنه. این ها از مهم ترین چالش های محیط زیست کوه مانشت هستن.

شکار و صید غیرمجاز: تهدیدی برای بقا

توی قسمت های قبلی گفتیم که مانشت خونه خیلی از حیوانات نایاب و در حال انقراضه. اما متاسفانه، شکار و صید غیرمجاز، جمعیت این گونه های جانوری در معرض خطر مانشت رو به شدت کاهش داده. شکارچیان بدون در نظر گرفتن قوانین و پیامدهای زیست محیطی، به حیات وحش آسیب می رسونن و این کار، تعادل اکولوژیکی منطقه رو به هم می ریزه. مثلاً اگه تعداد شکارچیان پلنگ زیاد بشه، این گونه چتری که گفتیم از بین میره و اکوسیستم با مشکل مواجه میشه.

یکی از دلایل این مشکل، کمبود نیروی حفاظتی و محیط بانانه. محیط بانان ایلام با وجود تلاش های شبانه روزی، تعدادشون کمه و تجهیزات کافی برای پایش و حفاظت از یه منطقه به این وسعت رو ندارن. این وضعیت، کار رو برای شکارچیان غیرمجاز راحت تر می کنه.

آتش سوزی های زنجیره ای: کابوس تابستان های مانشت

کابوس تکراری تابستون های زاگرس، آتش سوزی های مهیبه. کوه مانشت هم از این قاعده مستثنی نیست. هر ساله، هزاران هکتار از جنگل ها و مراتع این منطقه طعمه آتش میشن و نابودی بی سابقه ای رو رقم می زنن. بیشتر این آتش سوزی ها عوامل انسانی دارن؛ یه ته سیگار خاموش نشده، روشن کردن آتش برای پخت و پز توسط گردشگران بی ملاحظه، یا حتی سوزاندن بقایای مزارع توسط کشاورزان که کنترلش از دستشون خارج میشه. البته خشکسالی و افزایش پوشش گیاهی خشک هم زمینه رو برای گسترش سریع آتش فراهم می کنه.

پیامدهای این آتش سوزی ها فاجعه بارن. جنگل های چندین ساله توی یه چشم به هم زدن خاکستر میشن، حیوانات زنده زنده در آتش میسوزن یا آواره میشن، خاک منطقه از بین میره و آب و هوا هم تحت تاثیر قرار می گیره. آتش سوزی در جنگل های زاگرس، دیگه فقط یه خبر نیست، یه بحران ملیه.

آلودگی و پسماند: رد پای ناخوشایند انسان

هر جا که انسان پا می ذاره، اگه مدیریت صحیحی نباشه، رد پایی از خودش به جا می ذاره که محیط رو آلوده می کنه. کوه مانشت هم از این قاعده مستثنی نیست. متاسفانه، مدیریت نامناسب پسماند، به خصوص رها کردن زباله ها توسط گردشگران و حتی بعضی از جوامع محلی، منظره های زشتی رو ایجاد کرده. پلاستیک ها، بطری ها و ظروف یک بار مصرف نه تنها طبیعت رو زشت می کنن، بلکه برای حیوانات هم خطرناک ان و تجزیه شون سال ها طول می کشه.

علاوه بر زباله، ورود فاضلاب روستاها و مناطق مسکونی به رودخانه ها و چشمه ها و همینطور استفاده بی رویه از مواد شیمیایی توی کشاورزی، منابع آبی مانشت رو هم تهدید می کنه. این آلودگی ها نه تنها سلامت انسان ها و حیوانات رو به خطر می اندازه، بلکه به پوشش گیاهی هم آسیب می رسونه.

تغییرات اقلیمی و خشکسالی: سایه سنگین بحران آب

اگه بخوایم از عوامل طبیعی صحبت کنیم، تغییرات اقلیمی و خشکسالی های پی درپی، یه تهدید جدی برای مانشته. کاهش بارندگی ها، خشک شدن چشمه ها و کم شدن آب رودخانه ها، مستقیم روی حیات وحش و پوشش گیاهی اثر می ذاره. وقتی آب نباشه، درخت ها خشک میشن، حیوانات مهاجرت می کنن یا از بین میرن. این وضعیت، استرس زیادی رو روی اکوسیستم مانشت وارد می کنه و اون رو آسیب پذیرتر می کنه. بحران آب در مانشت یه واقعیت تلخه که باید براش چاره اندیشی کرد.

توسعه بی برنامه: زیرساخت های ناهمگون

گاهی اوقات پروژه های عمرانی و توسعه ای، بدون ارزیابی دقیق زیست محیطی اجرا میشن. این پروژه ها می تونن آسیب های جبران ناپذیری به طبیعت وارد کنن. نبود یه طرح جامع برای گردشگری پایدار هم باعث میشه که توسعه، به جای اینکه کمکی به حفظ طبیعت باشه، خودش به یه تهدید تبدیل بشه. مثلاً اگه بدون مطالعه، مسیرهای جدیدی برای کوهنوردی یا دسترسی به نقاط بکر ایجاد بشه، ممکنه به زیستگاه ها آسیب وارد کنه.

تمام این چالش های محیط زیست کوه مانشت نشون میدن که وضعیت بحرانیه و نیاز به یه عزم جدی و راه حل های عملی داریم. در بخش بعدی، به بررسی این راهکارها می پردازیم.

راهکارهای جامع و عملی برای حفاظت از کوه مانشت

همونطور که دیدید، کوه مانشت با چالش های بزرگی روبروئه. اما خبر خوب اینه که هنوز هم دیر نیست و با یک عزم جمعی و برنامه ریزی درست، میشه این زخم ها رو التیام داد و آینده ای روشن برای این گنجینه طبیعی رقم زد. حفاظت از محیط زیست کوه مانشت یه مسئولیت همگانیه و هر کدوم از ما می تونیم نقشی توی این راه داشته باشیم.

تقویت حافظان طبیعت: محیط بانان، قهرمانان گمنام

اولین قدم برای حفاظت از هر منطقه ای، تقویت نیروهاییه که مستقیماً اونجا رو حفظ می کنن. محیط بانان ایلام واقعاً قهرمان های گمنامن که با کمترین امکانات و حقوق، جونشون رو کف دستشون می ذارن تا از طبیعت محافظت کنن. باید تعداد محیط بان ها افزایش پیدا کنه و اونا به تجهیزات مدرن تری مجهز بشن. استفاده از فناوری های نوین مثل پهپادها برای پایش مناطق صعب العبور، دوربین های مداربسته برای شناسایی شکارچیان غیرمجاز و سیستم های هشدار اولیه برای آتش سوزی، می تونه کمک بزرگی باشه. علاوه بر این، باید نظارت ها تشدید و قوانین محیط زیستی با جدیت بیشتری اعمال بشن تا متخلفان حساب کار دستشون بیاد.

مدیریت جامع منابع طبیعی: از مرتع داری تا جنگل کاری

حفاظت فقط به معنی برخورد با متخلفان نیست؛ مدیریت درست منابع هم خیلی مهمه. باید طرح های جامع آبخیزداری و مرتع داری تهیه و اجرا بشه. مثلاً میشه با تقسیم مراتع و برنامه ریزی برای چرای دام ها، از چرای بی رویه جلوگیری کرد و به دامداری پایدار کمک کرد که هم برای دامداران مفید باشه و هم به طبیعت آسیب نزنه. جنگل کاری و احیای مناطق تخریب شده با گونه های بومی مانشت مثل بلوط و بنه هم یه ضرورت فوریه. این کار نه تنها زیبایی منطقه رو برمی گردونه، بلکه به حفظ خاک و آب هم کمک می کنه.

فرهنگ سازی و آموزش: کلید آینده ای سبز

شاید مهم ترین راهکار، فرهنگ سازیه. تا وقتی مردم، اهمیت مانشت رو نفهمن و با طبیعت مهربون نباشن، هر چقدر هم قانون بذاریم و محیط بان اضافه کنیم، فایده نداره. باید برنامه های آموزشی برای جوامع محلی، مدارس و گردشگران اجرا بشه. مثلاً میشه بهشون آموزش داد که چطور زباله هاشون رو جمع کنن، آتش روشن نکنن و به حیات وحش آسیب نزنن. ترویج فرهنگ «کمترین اثر را بگذارید» توی طبیعت گردی، یعنی اینکه وقتی از طبیعت برمی گردیم، انگار اصلاً اونجا نبودیم و هیچ ردی از خودمون به جا نذاشتیم، خیلی مؤثره. رسانه ها هم می تونن نقش مهمی توی اطلاع رسانی و فرهنگ سازی داشته باشن و به مردم بگن که نقش مردم در حفاظت از محیط زیست چقدر حیاتیه.

مشارکت مردم و سازمان های مردمی: دست در دست هم

هیچ دولتی به تنهایی نمی تونه از عهده حفاظت از یه منطقه به این وسعت بربیاد. مشارکت جوامع محلی و سازمان های مردم نهاد (NGOs) خیلی مهمه. میشه گروه های مردمی فعال توی زمینه حفاظت از طبیعت رو توانمند کرد و ازشون حمایت کرد. مثلاً میشه برای جوامع محلی، فرصت های شغلی پایدار و جایگزین ایجاد کرد که به طبیعت آسیب نزنن، مثل بوم گردی مسئولانه یا تولید محصولات دستی. وقتی زندگی مردم به حفظ طبیعت گره بخوره، خودشون تبدیل به محافظان اصلی میشن.

گردشگری پایدار و مسئولانه: لذت بردن بدون آسیب

گردشگری می تونه هم فرصت باشه و هم تهدید. اگه درست مدیریت نشه، میتونه آسیب زا باشه، اما اگه پایدار باشه، می تونه به حفاظت از طبیعت کمک کنه. باید ظرفیت برد اکولوژیکی منطقه مشخص بشه، یعنی اینکه مانشت تا چه حدی میتونه گردشگر رو تحمل کنه بدون اینکه آسیب ببینه. بعدش میشه زیرساخت های لازم مثل مسیرهای مشخص برای پیاده روی، سرویس بهداشتی و سیستم های جمع آوری زباله رو با حداقل اثر زیست محیطی ایجاد کرد. تشویق به استفاده از راهنمایان محلی آموزش دیده هم می تونه هم برای مردم محلی شغل ایجاد کنه و هم به گردشگران یاد بده که چطور مسئولانه رفتار کنن.

حفاظت از مانشت نیازمند اراده ملی، آموزش عمومی، تقویت محیط بانان و مشارکت فعال مردم است تا این گنجینه طبیعی برای نسل های آینده حفظ شود.

مبارزه با آتش سوزی ها: محافظت از ریه های زاگرس

مبارزه با آتش سوزی ها باید تبدیل به یه اولویت ملی بشه. ایجاد خطوط آتش بر، آموزش تیم های واکنش سریع و مجهز کردنشون به امکانات لازم، می تونه سرعت مهار آتش رو بالا ببره. اما مهم تر از مهار، پیشگیریه. آموزش و اطلاع رسانی به مردم درباره خطرات آتش و راه های پیشگیری از اون، می تونه تعداد آتش سوزی ها رو به شدت کاهش بده. وقتی هر گردشگر و روستایی بدونه که یه ته سیگار خاموش نشده چه فاجعه ای می تونه به بار بیاره، خودش تبدیل به یه محیط بان میشه.

همه این راهکارها، اگه با هم و به صورت پیوسته اجرا بشن، می تونن امید به آینده مانشت رو زنده نگه دارن. راهکارهای حفاظت از طبیعت ایلام باید بومی سازی بشن و با شرایط خاص مانشت هماهنگ بشن. این مسیری طولانی و پرچالشه، اما قطعاً شدنیه.

نتیجه گیری: مانشت، امانتی برای نسل های آینده

در نهایت، کوه مانشت فقط یه قله توی استان ایلام نیست؛ یه امانته، یه نماد از طبیعت بی نظیر زاگرس و یه گنجینه زیستی که ارزشش رو با هیچ چیزی نمیشه سنجید. از جنگل های بلوط که ریه های این سرزمین هستن تا گونه های جانوری نادری مثل پلنگ ایرانی که خونه شون رو اینجا پیدا کردن، و چشمه های جوشان که رگ های حیاتی منطقه رو تشکیل میدن، همه و همه نشون دهنده اهمیت حیاتی حفاظت از محیط زیست کوه مانشت هستن. این کوهستان با چالش های جدی مثل تخریب زیستگاه، شکار و صید غیرمجاز، آتش سوزی های مهیب و بحران آب در مانشت دست و پنجه نرم می کنه.

همونطور که گفتیم، برای نجات مانشت، باید دست به دست هم بدیم. دولت، مسئولان محلی، محیط بانان ایلام، سازمان های مردم نهاد، جوامع محلی و البته تک تک ما که عاشق طبیعتیم، همه باید نقشمون رو ایفا کنیم. این کار فقط یه مسئولیت محیط زیستی نیست، بلکه یه ضرورت توسعه ایه و اجتماعیه. اگه مانشت رو از دست بدیم، نه تنها بخشی از طبیعت زیبامون رو از دست دادیم، بلکه به توسعه پایدار منطقه و حتی سلامت مردم هم لطمه زدیم.

پس، بیاید همگی متعهد بشیم که توی حفظ این میراث طبیعی سهیم باشیم. با افزایش آگاهی، رعایت اصول گردشگری پایدار در کوهستان، حمایت از محیط بانان و مشارکت فعال توی برنامه های حفاظتی، می تونیم تضمین کنیم که مانشت همیشه سبز بمونه و نسل های آینده هم بتونن از زیبایی ها و سخاوت این کوهستان بی نظیر لذت ببرن. اینجوریه که مانشت، برای همیشه، سرافراز و پر افتخار بر بلندای ایران باقی می مونه و یادآور این میشه که با همت جمعی و اراده ملی، میشه از طبیعت زیبامون محافظت کرد.