اعتراض به بهای خواسته در دادگاه صلح

اعتراض به بهای خواسته در دادگاه صلح یعنی خوانده دعوا، مبلغی که خواهان برای مال مورد اختلاف در دادخواستش مشخص کرده را قبول نداشته باشد و نسبت به آن اعتراض کند. این اعتراض می تواند روی هزینه های دادرسی، امکان تجدیدنظرخواهی و حتی گاهی اوقات صلاحیت دادگاه تاثیر بگذارد. در ادامه به این موضوع مهم بیشتر می پردازیم.

تاحالا شده که تو یه دعوای حقوقی گیر بیفتید و ندونید این بهای خواسته که خواهان تو دادخواستش نوشته، دقیقاً یعنی چی و چرا انقدر مهمه؟ اصلاً فکرش رو کردید که همین یه عدد کوچیک چقدر می تونه روی سرنوشت پرونده تون تأثیر بذاره؟ بله، درست شنیدید، ماجرا خیلی جدی تر از چیزیه که به نظر می رسه! مخصوصاً حالا که دادگاه های صلح با قانون جدید ۱۴۰۲، حسابی قدرت گرفتند و کارشون حسابی فرق کرده.

قبلنا دادگاه صلح فقط به یه سری پرونده های کوچیک و کم اهمیت رسیدگی می کرد، ولی با قانون شوراهای حل اختلاف ۱۴۰۲، این دادگاه ها حسابی تغییر و تحول پیدا کردن و کلی پرونده مالی تا سقف یک میلیارد ریال (۱۰۰ میلیون تومان) تو صلاحیتشون قرار گرفته. حتی دیگه دعواهای ملکی یا همون دعاوی غیرمنقول هم شامل این صلاحیت می شن که قبل از این، همچین چیزی سابقه نداشت. حالا که این تغییرات بزرگ اتفاق افتاده، موضوع «اعتراض به بهای خواسته در دادگاه صلح» مثل یه سد یا یه فرصت طلایی می تونه عمل کنه. خیلی ها هنوز نمی دونن که چطوری باید به این بها اعتراض کرد، چه شرایطی داره و اصلاً این اعتراض چه آثاری رو برای پرونده شون رقم می زنه.

پس اگه شما هم توگیر یه پرونده تو دادگاه صلح هستید، چه خواهان باشید چه خوانده، یا حتی اگه وکیل و دانشجوی حقوقید و می خواید حسابی از ریزه کاری های این ماجرا سر دربیارید، این مقاله برای شما نوشته شده. قراره با هم از صفر تا صدِ این موضوع رو بررسی کنیم، از مفهوم بهای خواسته گرفته تا شرایط و نحوه اعتراض و مهم تر از همه، آثار حقوقی این اعتراض. یه جور نقشه راه کامل، با زبانی ساده و خودمونی که بتونید بهترین تصمیم رو برای پرونده تون بگیرید.

بهای خواسته (تقویم خواسته) چیه و چه جایگاهی تو پرونده ها داره؟

بهای خواسته، همون مبلغی هست که خواهان وقتی داره دادخواستش رو می نویسه، برای مال مورد اختلاف یا همون چیزی که می خواد، تعیین می کنه. یعنی مثلاً اگه شما یه طلب ۱۰۰ میلیونی از یکی دارید، تو دادخواستتون می نویسید بهای خواسته ۱۰۰ میلیون تومنه. این عدد از اون چیزی که فکر می کنید، مهم تره و حسابی می تونه تو جریان پرونده شما نقش داشته باشه.

تفاوت تقویم خواسته با بهای واقعی خواسته؛ یه نکته ظریف و کلیدی

یه وقتایی پیش میاد که مبلغی که خواهان تو دادخواستش می نویسه (همون تقویم خواسته)، با ارزش واقعی اون مال یا خواسته تو بازار فرق داره. مثلاً شاید خواهان یه ملک رو ۱۰ میلیون تومان تقویم کرده باشه، در حالی که ارزش واقعی اون ملک ۱ میلیارد تومانه. اینجا این فرق، خودش رو نشون میده. خیلی وقت ها خواهان ها عمداً بهای خواسته رو کمتر از ارزش واقعی تعیین می کنن تا پرونده شون تو دادگاه صلح که روند رسیدگی سریع تری داره، بررسی بشه. البته این موضوع همیشه هم نیت بدی پشتش نیست، ممکنه خواهان فقط قسمتی از طلبش رو بخواد.

این تمایز واقعاً مهمه، چون روی صلاحیت دادگاه، هزینه هایی که باید پرداخت کنید و حتی اینکه بعداً می تونید به رأی دادگاه اعتراض کنید یا نه، تأثیر مستقیم داره. پس حواستون باشه، این دوتا رو با هم قاطی نکنید.

نقش بهای خواسته تو سیستم حقوقی چیه؟

بهای خواسته فقط یه عدده تو دادخواست نیست، بلکه یه معیار خیلی مهم تو نظام حقوقی ماست که سه تا نقش اساسی رو ایفا می کنه:

1. صلاحیت دادگاه ها: شاید مهم ترین نقش بهای خواسته، همین باشه. اینکه پرونده شما میره دادگاه صلح یا دادگاه عمومی، بستگی به همین بهای خواسته داره. اگر خواسته مالی شما تا سقف یک میلیارد ریال باشه، میره دادگاه صلح، و اگه بیشتر باشه، میره دادگاه عمومی. پس می بینید که این عدد چقدر تو تعیین مرجع رسیدگی کننده نقش داره.
2. هزینه های دادرسی: وقتی دادخواست می دید، باید یه پولی رو به عنوان هزینه دادرسی بپردازید. این هزینه بر اساس درصدی از همون بهای خواسته ای که تو دادخواست نوشتید، محاسبه میشه. پس هرچی بهای خواسته بالاتر باشه، هزینه دادرسی هم بیشتر میشه و برعکس.
3. قابلیت اعتراض به آرا: اینم یه نکته خیلی مهمه! تو بعضی پرونده ها، اگه بهای خواسته از یه حدی کمتر باشه، دیگه نمی تونید به رأی دادگاه تجدیدنظر یا فرجام خواهی کنید. پس بهای خواسته، تعیین کننده اینه که شما حق اعتراض به رأی نهایی رو دارید یا نه.

صلاحیت دادگاه صلح تو دعواهای مالی بعد از قانون ۱۴۰۲ چطور شده؟

همونطور که بالاتر اشاره کردم، قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۴۰۲ یه سری تغییرات اساسی تو صلاحیت دادگاه صلح ایجاد کرده. این تغییرات حسابی معادلات رو عوض کرده و دونستن جزئیاتش برای همه ما واجبه.

حد نصاب جدید صلاحیت دادگاه صلح: یک میلیارد ریال!

بند (الف) ماده ۱۲ قانون شوراهای حل اختلاف ۱۴۰۲ به صراحت میگه که دادگاه صلح میتونه به دعاوی مالی تا سقف یک میلیارد ریال (۱۰۰ میلیون تومان) رسیدگی کنه. این یعنی خیلی از پرونده های مالی کوچیک و متوسط که قبلاً شاید تو دادگاه عمومی بودن، الان میان تو دادگاه صلح. این قانون به نوعی میخواست بار دادگاه های عمومی رو کم کنه و رسیدگی ها رو سریع تر پیش ببره.

تحول تو دعاوی غیرمنقول: دادگاه صلح حالا میتونه به اونا هم رسیدگی کنه!

شاید یکی از بزرگترین و مهم ترین تغییرات همین باشه! قبل از این قانون، دعاوی مربوط به ملک و زمین (همون دعاوی غیرمنقول) کلاً از صلاحیت دادگاه صلح خارج بود و هرچقدر هم مبلغشون کم بود، باید تو دادگاه عمومی بررسی می شد. اما با قانون جدید ۱۴۰۲، این استثنا برداشته شده. یعنی اگه یه دعوای ملکی، مثل ابطال یه سند یا اثبات شراکت، بهای خواسته اش تا یک میلیارد ریال باشه، دادگاه صلح صلاحیت رسیدگی بهش رو داره. این موضوع واقعاً برای خیلی ها عجیب بود و کلی سوال پیش آورد.

ملاک صلاحیت چیه؟ بهای تقویمی یا بهای واقعی؟ یه بحث حقوقی داغ!

خب، حالا که دادگاه صلح میتونه به دعاوی مالی تا یک میلیارد ریال رسیدگی کنه، سوال اساسی اینه که آیا ملاک، همون مبلغیه که خواهان تو دادخواستش می نویسه (بهای تقویمی) یا ارزش واقعی مال مورد اختلاف؟ این همون جاییه که نظرات حقوقی گاهی با هم فرق دارن و آدم رو گیج می کنه.

اغلب حقوقدان ها و نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه، مثل نظریه شماره ۷/۱۴۰۳/۵۵۰ مورخ ۱۴۰۳/۰۷/۳۰ و ۷/۱۴۰۳/۳۸۸ مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۲۰، روی این موضوع تأکید دارن که ملاک صلاحیت دادگاه صلح، همون بهای تقویمی یا مبلغیه که خواهان تو دادخواستش مشخص کرده. یعنی چی؟ یعنی اگه خواهان تو دادخواستش، بهای یه خواسته رو مثلاً ۸۰۰ میلیون ریال بنویسه، حتی اگه ارزش واقعی اون مال ۱۰ میلیارد ریال باشه، دادگاه صلح صالح به رسیدگیه. البته این تا وقتیه که خوانده به این بهای خواسته اعتراض نکرده باشه و اگر اعتراضی هم بکنه، شرایط خاصی داره که جلوتر بهش می رسیم.

مواد ۶۱ و بعد قانون آیین دادرسی مدنی هم از این رویکرد حمایت می کنن. این مواد بیشتر روی تعیین هزینه دادرسی بر اساس تقویم خواهان تأکید دارن و مستقیماً نمیگن که اگه بهای واقعی خیلی بیشتر بود، صلاحیت دادگاه از بین میره. این یعنی خواهان می تونه آگاهانه بخشی از حقش رو مطالبه کنه تا پرونده اش تو دادگاه صلح با سرعت بیشتری جلو بره.

طبق نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه، در اغلب موارد، ملاک صلاحیت دادگاه صلح، بهای تقویمی خواسته است که توسط خواهان در دادخواست تعیین می شود، مگر اینکه اعتراض خوانده تأثیری واقعی بر صلاحیت یا قابلیت اعتراض به رأی داشته باشد.

اعتراض به بهای خواسته تو دادگاه صلح: شرایطش چیه و کی می تونیم اعتراض کنیم؟

فرض کنید شما خوانده دعوا هستید و دیدید خواهان یه مبلغی رو برای خواسته تو دادخواستش نوشته که از نظر شما واقعاً خنده داره یا اصلاً درست نیست. خب، اینجا شما حق اعتراض دارید! اما این اعتراض یه سری شرایط و قواعد داره که باید رعایت بشه.

معترض کیه؟ فقط خوانده دعوا!

به یاد داشته باشید که فقط خوانده دعواست که می تونه به بهای خواسته اعتراض کنه. خواهان که خودش مبلغ رو تعیین کرده، نمی تونه اعتراضی داشته باشه. پس اگه شما خواهان هستید، از اول حواستون رو جمع کنید که مبلغ رو درست بنویسید.

زمان اعتراض: قبل از اولین جلسه یا همون جلسه اول!

خیلی مهمه که اعتراض شما به موقع باشه. قانون میگه که خوانده باید قبل از اولین جلسه دادرسی، یا نهایتاً در همون جلسه اول، اعتراض خودش رو به بهای خواسته اعلام کنه. اگه از این فرصت بگذره، دیگه فرصتی برای اعتراض به بهای خواسته رو از دست داده و دادگاه همون مبلغی که خواهان تعیین کرده رو ملاک قرار میده. پس حواستون باشه که این مهلت رو از دست ندید.

شرط تأثیر اعتراض: وقتی که روی مراحل بعدی تأثیر بذاره!

اینجا یه نکته خیلی ظریف وجود داره. هر اعتراضی به بهای خواسته، لزوماً توسط دادگاه پذیرفته نمیشه. اعتراض شما زمانی مؤثر و قابل بررسیه که اختلاف در بهای خواسته، روی مراحل بعدی رسیدگی یا حقوق طرفین تأثیرگذار باشه. مثلاً:

• امکان تجدیدنظرخواهی: اگه با تغییر بهای خواسته، پرونده از حالتی که رأی قطعیه خارج بشه و قابلیت تجدیدنظرخواهی پیدا کنه، اعتراض شما جدی گرفته میشه.
• هزینه های دادرسی: اگه بهای خواسته اونقدر اشتباه تعیین شده باشه که هزینه های دادرسی رو به شدت بالا یا پایین نشون بده، اعتراض پذیرفته میشه.

معمولاً، اگه هدف اصلی شما از اعتراض، صرفاً خارج کردن پرونده از صلاحیت دادگاه صلح و ارجاع اون به دادگاه عمومی باشه، دادگاه به این راحتی اعتراض شما رو نمی پذیره، مگه اینکه واقعاً بهای واقعی خواسته اونقدر زیاد باشه که دادگاه صلح اساساً صلاحیت رسیدگی نداشته باشه و این موضوع از اول هم مشخص بوده باشه. دادگاه ها دوست ندارن فقط به خاطر اینکه خوانده می خواد پرونده رو کش بده، هی پرونده رو از این دادگاه به اون دادگاه بفرستن.

دلایل پذیرش اعتراض: کی دادگاه به حرف خوانده گوش میده؟

دادگاه وقتی به اعتراض خوانده رسیدگی می کنه که دلایل محکم و قانع کننده ای وجود داشته باشه. مثلاً:

• خوانده بتونه با مدارک و شواهد نشون بده که بهای واقعی خواسته، اصلاً اون چیزی نیست که خواهان نوشته.
• اختلاف قیمت اونقدر فاحش باشه که به وضوح حقوق یکی از طرفین رو پایمال می کنه.
• برای تعیین درست هزینه های دادرسی یا برای اینکه مشخص بشه آیا رأی قابل تجدیدنظرخواهی هست یا نه، نیاز به تعیین بهای واقعی باشه.

در واقع، اعتراض باید یه دلیل منطقی و حقوقی داشته باشه، نه صرفاً ایجاد مانع برای رسیدگی پرونده.

چطوری عملاً به بهای خواسته اعتراض کنیم؟

حالا که فهمیدیم کی می تونیم اعتراض کنیم، بریم سر اصل مطلب: چطوری باید این اعتراض رو انجام بدیم؟

تنظیم لایحه اعتراض: حرفاتو محکم و با سند بگو!

بهترین و رسمی ترین راه برای اعتراض، اینه که یه لایحه اعتراض تنظیم کنید و به دادگاه ارائه بدید. تو این لایحه باید:

• به صراحت اعلام کنید که به بهای خواسته اعتراض دارید.
• دلیل اعتراضتون رو با جزئیات کامل و مستند توضیح بدید. مثلاً اگه می گید ملک قیمتش بیشتره، بگید بر چه اساسی این حرف رو می زنید.
• مبلغی که از نظر شما بهای واقعی خواسته هست رو مشخص کنید و دلایل این تقویم خودتون رو هم بنویسید.
• حتماً به مواد قانونی مرتبط، مثل ماده ۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی، اشاره کنید.

یه لایحه قوی و مستدل، خیلی بیشتر از یه اعتراض شفاهی ارزش داره و دادگاه رو مجاب می کنه که به حرف شما گوش بده.

ارائه دلایل و مدارک: فقط حرف زدن کافی نیست!

همراه با لایحه اعتراض، باید مدارک و شواهدی رو هم که حرف شما رو تأیید می کنن، به دادگاه ارائه بدید. این مدارک می تونن شامل موارد زیر باشن:

• قولنامه ها یا اسناد معامله مشابه: اگه دعوا سر ملکه، قولنامه های اخیر خرید و فروش ملک های مشابه تو همون منطقه می تونه خیلی به درد بخوره.
• نظریه کارشناس غیررسمی: اگه قبلاً برای ارزش گذاری مال، از یه کارشناس غیررسمی مشورت گرفتید، می تونید نظریه اش رو ارائه بدید.
• اطلاعات قیمت گذاری از منابع معتبر: مثلاً اگه موضوع دعوا خودرو یا کالاهای دیگه ست، فاکتورهای خرید، لیست قیمت های رسمی یا حتی آگهی های فروش مشابه می تونن کمک کننده باشن.

درخواست کارشناسی: بذارید یه متخصص بگه!

یکی از راه های مهم و معتبر برای تعیین بهای واقعی خواسته، درخواست جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری هست. اگه دادگاه ببینه که بین حرف خواهان و خوانده اختلاف جدی وجود داره و این اختلاف روی موارد مهمی مثل صلاحیت یا قابلیت اعتراض به رأی تأثیر میذاره، پرونده رو برای تعیین بهای واقعی خواسته به یه کارشناس رسمی ارجاع میده. شما تو لایحه اعتراضتون می تونید این درخواست رو هم مطرح کنید. کارشناس بعد از بررسی های لازم، نظر خودش رو به دادگاه اعلام می کنه و دادگاه معمولاً بر اساس همین نظر کارشناس، بهای خواسته رو تعیین می کنه. البته هزینه های کارشناسی معمولاً به عهده معترض یا همون خوانده هست، مگر اینکه دادگاه تشخیص بده خواهان عمداً و به اشتباه تقویم کرده باشه.

آثار حقوقی اعتراض به بهای خواسته تو دادگاه صلح چیه؟

فرض کنیم اعتراض شما به بهای خواسته پذیرفته شده و دادگاه با جلب نظر کارشناس، بهای واقعی رو تعیین کرده. حالا این تصمیم چه تأثیری روی پرونده شما داره؟ این قسمت خیلی مهمه، پس حسابی بهش دقت کنید.

تأثیر بر صلاحیت دادگاه: آیا پرونده از دادگاه صلح خارج میشه؟

این یکی از پربحث ترین قسمت هاست. اگه یادتون باشه، گفتیم که دادگاه صلح تا سقف یک میلیارد ریال صلاحیت داره. حالا اگه خواهان یه ملکی رو ۱۰۰ میلیون تومن تقویم کرده باشه و شما اعتراض کنید و کارشناس بگه ارزش واقعی ملک ۵ میلیارد تومنه، آیا پرونده از دادگاه صلح خارج میشه و میره دادگاه عمومی؟

تو اکثر موارد، پاسخ منفیه! یعنی چی؟ یعنی در غالب موارد، اعتراض به بهای خواسته، صلاحیت دادگاه صلح رو زایل نمی کنه. چرا؟ چون همونطور که نظریات مشورتی (مثل نظریه شماره ۷/۱۴۰۳/۵۵۰ و ۷/۱۴۰۳/۳۸۸) می گن، ملاک اصلی برای صلاحیت دادگاه صلح، همون مبلغیه که خواهان تو دادخواستش نوشته (تقویم خواسته). خواهان حق داره بخشی از حقش رو مطالبه کنه و این کار غیرقانونی نیست.

البته یه وقتایی هم هست که شرایط فرق می کنه. مثلاً اگه خواهان عمداً و با نیت سوء استفاده یا خارج کردن پرونده از مسیر صحیح، بهای خواسته رو خیلی کمتر از واقعیت نشون داده باشه، و این موضوع واقعاً اثبات بشه و تأثیر زیادی روی ماهیت دعوا یا حقوق طرفین داشته باشه، ممکنه دادگاه تصمیم دیگه ای بگیره. ولی در حالت عادی، فقط برای تغییر صلاحیت، اعتراض به بهای خواسته خیلی کاربرد نداره و معمولاً دادگاه همون تقویم خواهان رو مبنا قرار میده، مگر اینکه برای موارد دیگه (مثل هزینه دادرسی یا تجدیدنظرخواهی) نیاز به تعیین بهای واقعی باشه. پس گول این رو نخورید که هر اعتراضی، پرونده رو از دادگاه صلح خارج می کنه.

تأثیر بر هزینه های دادرسی: پول بیشتر یا کمتر؟

یکی از مهم ترین و ملموس ترین آثار اعتراض به بهای خواسته، همین تغییر تو هزینه های دادرسیه. اگه بعد از اعتراض شما و نظر کارشناس، بهای واقعی خواسته تغییر کنه (مثلاً بیشتر بشه)، دادگاه دوباره هزینه های دادرسی رو بر اساس بهای جدید محاسبه می کنه. اگه این تغییر زیاد باشه، ممکنه شما یا خواهان مجبور بشید مابه التفاوت هزینه ها رو بپردازید. این بخش رو باید حسابی جدی گرفت، چون مستقیماً رو جیب آدم تأثیر میذاره.

تأثیر بر قابلیت تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی: حق اعتراض دارید یا نه؟

اینجا هم باز بهای خواسته خودش رو نشون میده. تو قانون ما، برای اینکه یه رأی قابل تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی باشه، خواسته باید ارزش مشخصی داشته باشه. حالا اگه بهای خواسته بعد از اعتراض شما و نظر کارشناس، تغییر کنه، ممکنه سرنوشت قابلیت اعتراض به رأی هم عوض بشه:

• اگه بهای خواسته بیشتر بشه و به حدی برسه که قانون اجازه تجدیدنظرخواهی رو میده، شما یا خواهان ممکنه این حق رو پیدا کنید.
• و برعکس، اگه بهای خواسته کم بشه و به زیر اون حد نصاب برسه، ممکنه حق تجدیدنظرخواهی از شما سلب بشه.

پس می بینید که این موضوع چقدر مهمه و می تونه روی مراحل نهایی پرونده و امکان احقاق کامل حق شما تأثیر بذاره.

نقش کارشناس رسمی دادگستری: اون قاضی کوچک پرونده!

اگه دادگاه تشخیص بده که برای تعیین بهای واقعی خواسته نیاز به نظر کارشناس هست، پرونده رو به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میده. کارشناس هم بعد از بررسی های لازم و با توجه به معیارهای فنی و تخصصی، نظر خودش رو در قالب یه گزارش کارشناسی به دادگاه اعلام می کنه. وظیفه کارشناس اینه که بدون هیچ غرضی، ارزش واقعی مال یا خواسته رو به طور دقیق تعیین کنه. دادگاه معمولاً به این نظر کارشناس اعتماد می کنه و اون رو مبنای تصمیم گیری خودش قرار میده. البته طرفین دعوا می تونن به نظر کارشناس هم اعتراض کنن که خودش داستان دیگه ایه!

نکات تکمیلی و چالش ها: یه سری چیزای دیگه که باید بدونی!

تا اینجا حسابی راجع به اعتراض به بهای خواسته حرف زدیم، اما چندتا نکته تکمیلی و چالش هم وجود داره که بد نیست بدونید تا تصویر کامل تری از ماجرا داشته باشید.

تقویم عمدی کمتر از حد نصاب توسط خواهان: آیا این کار قانونیه؟

گاهی وقت ها خواهان عمداً بهای خواسته رو کمتر از ارزش واقعی تعیین می کنه تا پرونده اش تو دادگاه صلح که روند سریع تری داره، رسیدگی بشه یا اینکه نخواد هزینه دادرسی بالایی بپردازه. آیا این کار قانونیه؟

باید بگم که بله، این اقدام کاملاً قانونیه و خواهان حق داره فقط بخشی از حق خودش رو مطالبه کنه. یعنی اگه شما ۱۰ میلیارد تومان از کسی طلب دارید، می تونید تو دادخواستتون بنویسید ۱ میلیارد تومان مطالبه دارید. این کار هیچ ایرادی نداره و دادگاه صلح هم به همون ۱ میلیارد تومانی که شما خواستید، رسیدگی می کنه و باقی طلب شما به قوت خودش باقیه و می تونید بعداً دوباره برای اون قسمت از طلب، دادخواست بدید. پس خوانده نمی تونه صرفاً به این دلیل که خواهان کمتر تقویم کرده، اعتراض کنه و بگه خواهان باید کل طلبش رو می خواست. این آزادی عمل خواهان، طبق رویه قضایی پذیرفته شده.

دعاوی با خواسته نامعلوم یا غیرقابل تقویم: اینجا چیکار باید کرد؟

یه وقتایی هست که خواسته مالی مشخصی وجود نداره یا ارزش گذاری اون واقعاً سخته. مثلاً تو دعاوی مربوط به الزام به انجام کاری که ارزش مالی مستقیم نداره یا تعیین خسارات غیرمالی. تو این موارد، قانون به خواهان اجازه میده که بهای خواسته رو مبلغ غیرمالی اعلام کنه یا یه مبلغ خیلی ناچیز (مثلاً ۱۰ میلیون ریال) رو به عنوان بهای خواسته تعیین کنه تا پرونده در مسیر درست قرار بگیره. تو این دعاوی، بحث اعتراض به بهای خواسته معمولاً مطرح نمیشه، چون ملاک صلاحیت چیز دیگه ایه یا اصلا خواسته قابل تقویم به پول نیست. دادگاه در چنین مواردی با توجه به نوع دعوا، صلاحیت خودش رو تعیین می کنه.

تفاوت ایراد عدم صلاحیت با اعتراض به بهای خواسته: اینا با هم فرق دارن!

خیلی ها این دوتا رو با هم قاطی می کنن، اما اینا دوتا چیز کاملاً مجزا هستن:

• ایراد عدم صلاحیت: این ایراد وقتی مطرح میشه که خوانده معتقده اصلاً اون دادگاهی که به پرونده رسیدگی می کنه (مثلاً دادگاه صلح)، صلاحیت رسیدگی به اون نوع دعوا یا اون مبلغ رو نداره. مثلاً اگه یه دعوای کیفری رو تو دادگاه حقوقی مطرح کرده باشن، اینجا ایراد عدم صلاحیت مطرح میشه. این ایراد معمولاً خیلی جدی تر از اعتراض به بهای خواسته هست و اگه پذیرفته بشه، پرونده کلاً از اون دادگاه خارج میشه.
• اعتراض به بهای خواسته: همونطور که گفتیم، این اعتراض فقط مربوط به مبلغی هست که خواهان برای خواسته مالی تعیین کرده. هدف اصلیش هم تغییر تو هزینه ها یا قابلیت اعتراض به رأیه، نه لزوماً تغییر صلاحیت دادگاه.

پس حواستون باشه که این دوتا رو با هم اشتباه نگیرید و هر کدوم رو سر جای خودش مطرح کنید.

توصیه های حقوقی برای خواهان ها و خواندگان: یه لقمه نون حلال!

برای اینکه تو این مسیر پر پیچ و خم حقوقی ضرر نکنید، چندتا توصیه دارم:

برای خواهان ها:

• اهمیت تقویم صحیح: اگه می خواید پرونده تون سریع تو دادگاه صلح رسیدگی بشه، بهای خواسته رو درست و با مشورت تعیین کنید. اگه عمداً کمتر می نویسید، حواستون باشه که فقط همون قسمت از حق رو مطالبه کردید.
• عواقب تقویم اشتباه: اگه بهای خواسته رو خیلی بالاتر از واقعیت بنویسید، باید هزینه دادرسی بیشتری بپردازید. اگه هم خیلی کم بنویسید، ممکنه حق تجدیدنظرخواهی رو از دست بدید. پس با دقت عمل کنید.

برای خواندگان:

• زمان بندی دقیق اعتراض: مهلت اعتراض (قبل از اولین جلسه یا در همون جلسه اول) رو به هیچ وجه از دست ندید. اگه دیر اقدام کنید، دیگه فرصتی برای اعتراض ندارید.
• مستندسازی قوی: اگه می خواید به بهای خواسته اعتراض کنید، فقط حرف زدن فایده نداره. باید مدارک و دلایل محکمی رو ارائه بدید که حرف شما رو تأیید کنه. از قولنامه و نظریه کارشناس تا فاکتورها، همه چیز می تونه به دردتون بخوره.
• مشورت با وکیل: تو این جور موارد که پیچیدگی های خاص خودش رو داره، حتماً با یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید. یه اشتباه کوچیک می تونه حسابی کار رو سخت کنه.

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به آخر خط! دیدید که «اعتراض به بهای خواسته در دادگاه صلح» چقدر می تونه یه موضوع مهم و پر از جزئیات باشه. با قانون جدید شوراهای حل اختلاف ۱۴۰۲، صلاحیت دادگاه های صلح حسابی گسترده شده و پرونده های مالی تا یک میلیارد ریال، حتی اونایی که مربوط به املاک هستن، تو این دادگاه ها رسیدگی میشن. این تغییرات، اهمیت دونستن قواعد مربوط به بهای خواسته و نحوه اعتراض به اون رو چند برابر کرده.

یاد گرفتیم که بهای خواسته، هم روی صلاحیت دادگاه تأثیر میذاره، هم هزینه های دادرسی رو تعیین می کنه و هم مشخص می کنه که آیا شما حق اعتراض به رأی نهایی رو دارید یا نه. دیدیم که خوانده می تونه به این بها اعتراض کنه، ولی باید سر وقت و با دلایل محکم این کار رو انجام بده و اعتراضش هم باید تأثیری واقعی روی سرنوشت پرونده داشته باشه، نه صرفاً ایجاد مانع. همچنین فهمیدیم که اغلب، ملاک صلاحیت دادگاه صلح همون بهای تقویمی خواهان هست و اعتراض به بهای خواسته کمتر روی صلاحیت تأثیر میذاره و بیشتر برای تعدیل هزینه ها یا حق اعتراض به رأی کاربرد داره.

در نهایت، همیشه یادتون باشه که تو مسائل حقوقی، آگاهی و دانش حرف اول رو میزنه. اگه توگیر چنین پرونده هایی شدید، حتماً با یه متخصص حقوقی مشورت کنید. این کار به شما کمک می کنه تا بهترین تصمیم ها رو بگیرید و از تضییع حقوق خودتون جلوگیری کنید. دنیای حقوق پیچیده ست، ولی با اطلاعات درست میشه از پسش بر اومد و حق رو به حقدار رسوند. پس همیشه دنبال افزایش آگاهی حقوقی خودتون باشید و از مطالعه قوانین و رویه های جدید غافل نشید.